Lezersrecensie
Dat ándere bekende boek van H.G. Wells: snel, scherp, en nog steeds actueel
Lezers van De Onzichtbare Man weten vanaf de eerste bladzijde waar de absurde gebeurtenissen in het dorpje Iping door worden veroorzaakt. De schrijver heeft het ze immers vanaf de voorkant van het boek al toegeschreeuwd. Niet dat het boek daar een haar minder spannend van wordt. Wells maakt zelfs gebrúík van die voorkennis om het komische effect te versterken.
Maar dan. Na 50 pagina’s slapstick kantelt het plot in een paar zinnen 180 graden. Gedaan is het met de onschuld. Geweld, tot dan toe een ondertoon in het verhaal, speelt vanaf dan een hoofdrol. Wat begon als een sprookje, ontaardt in een nachtmerrie. De vrijheid van de hele mensheid komt op het spel te staan als de hoofdpersoon volledig doordraait in zijn machtswellustige gekte. Stoppen met lezen is dan al lang geen optie meer. Ook al omdat het verhaal niet bij het begin begint maar halverwege, als de protagonist er al een behoorlijke puinhoop van heeft gemaakt en je móet weten wat er eerder is gebeurd.
Wells schreef het boek meer dan honderd jaar geleden, maar het is uiterst actueel in deze tijd van genetische manipulatie: hoe ver mag je gaan voor de wetenschap? Hij grossierde in dreigende, soms zelfs sombere toekomstfantasieën. Weerzinwekkende medische experimenten, grootschalige vernietiging, ontkenning van het individu… Helemáál hopeloos ziet hij de zaak niet in: zijn het in Oorlog der Werelden de kleinst mogelijke beestjes die de wereld redden van totalitaire overheersing, in De Onzichtbare Man zijn het een ‘goede’ wetenschapper een zelfzuchtige zwerver die het kwaad proberen te bezweren.
In later werk verzachtte de toon. Wells bleek ook goed in het schrijven van liefdesverhalen. Maar vooral maakte hij naam als publicist en activist. Hij was vervuld van sociaaldemocratische ideeën: gelijkheid van man en vrouw, onderwijs voor iedereen. en maakte zich zorgen om de toekomst van de mensheid. Wells leek te voorvoelen tot wat voor verschrikkelijke dingen we al of niet met hulp van de wetenschap, in staat zouden zijn. De 20e-eeuw moest toen zo ongeveer nog beginnen…
De oorspronkelijke titel bij de eerste druk in 1902 had als toevoeging ‘a grotesque romance’. En dat terwijl er in dit boek nu juist géén love interest voorkomt. Volgens onderwijssite Shmoop.com waarschijnlijk omdat dat de science fiction als het ware nog niet was uitgevonden, en de lezer gewaarschuwd moest worden de hersenspinsels van Wells niet te serieus te nemen. ‘Romance’ betekende toen zoiets als ‘fantasie’. Zó nieuw was het genre. Natuurlijk, we hadden Jules Verne. Zijn verhalen laten zich in vergelijking met het keiharde realisme en literaire vernuft van Wells echter meer lezen als opgewekte jongensboeken, op het naïeve af.
Na Wells kwam de science-fiction-met-een-boodschap goed op gang. Orwell in de jaren veertig, Wyndham in de jaren vijftig, Bradbury in de jaren tachtig, Ballard in jaren negentig, Eggers in de 21e eeuw – allemaal science-fictionschrijvers die goed zijn in het beschrijven van doemscenario’s. Allemaal mogen ze voor George Herbert Wells een diepe buiging maken. En dan het hebben we het nog niet over de Hollywood-scenarioschrijvers gehad, van James Bond tot The X-files.
Een schrijver die iets te zeggen denkt te hebben kan doodvermoeiend zijn. Maar geen zorgen. Er staat in De Onzichtbare Man geen letter moralistisch gezwam. Dát is de klasse van Wells.
Maar dan. Na 50 pagina’s slapstick kantelt het plot in een paar zinnen 180 graden. Gedaan is het met de onschuld. Geweld, tot dan toe een ondertoon in het verhaal, speelt vanaf dan een hoofdrol. Wat begon als een sprookje, ontaardt in een nachtmerrie. De vrijheid van de hele mensheid komt op het spel te staan als de hoofdpersoon volledig doordraait in zijn machtswellustige gekte. Stoppen met lezen is dan al lang geen optie meer. Ook al omdat het verhaal niet bij het begin begint maar halverwege, als de protagonist er al een behoorlijke puinhoop van heeft gemaakt en je móet weten wat er eerder is gebeurd.
Wells schreef het boek meer dan honderd jaar geleden, maar het is uiterst actueel in deze tijd van genetische manipulatie: hoe ver mag je gaan voor de wetenschap? Hij grossierde in dreigende, soms zelfs sombere toekomstfantasieën. Weerzinwekkende medische experimenten, grootschalige vernietiging, ontkenning van het individu… Helemáál hopeloos ziet hij de zaak niet in: zijn het in Oorlog der Werelden de kleinst mogelijke beestjes die de wereld redden van totalitaire overheersing, in De Onzichtbare Man zijn het een ‘goede’ wetenschapper een zelfzuchtige zwerver die het kwaad proberen te bezweren.
In later werk verzachtte de toon. Wells bleek ook goed in het schrijven van liefdesverhalen. Maar vooral maakte hij naam als publicist en activist. Hij was vervuld van sociaaldemocratische ideeën: gelijkheid van man en vrouw, onderwijs voor iedereen. en maakte zich zorgen om de toekomst van de mensheid. Wells leek te voorvoelen tot wat voor verschrikkelijke dingen we al of niet met hulp van de wetenschap, in staat zouden zijn. De 20e-eeuw moest toen zo ongeveer nog beginnen…
De oorspronkelijke titel bij de eerste druk in 1902 had als toevoeging ‘a grotesque romance’. En dat terwijl er in dit boek nu juist géén love interest voorkomt. Volgens onderwijssite Shmoop.com waarschijnlijk omdat dat de science fiction als het ware nog niet was uitgevonden, en de lezer gewaarschuwd moest worden de hersenspinsels van Wells niet te serieus te nemen. ‘Romance’ betekende toen zoiets als ‘fantasie’. Zó nieuw was het genre. Natuurlijk, we hadden Jules Verne. Zijn verhalen laten zich in vergelijking met het keiharde realisme en literaire vernuft van Wells echter meer lezen als opgewekte jongensboeken, op het naïeve af.
Na Wells kwam de science-fiction-met-een-boodschap goed op gang. Orwell in de jaren veertig, Wyndham in de jaren vijftig, Bradbury in de jaren tachtig, Ballard in jaren negentig, Eggers in de 21e eeuw – allemaal science-fictionschrijvers die goed zijn in het beschrijven van doemscenario’s. Allemaal mogen ze voor George Herbert Wells een diepe buiging maken. En dan het hebben we het nog niet over de Hollywood-scenarioschrijvers gehad, van James Bond tot The X-files.
Een schrijver die iets te zeggen denkt te hebben kan doodvermoeiend zijn. Maar geen zorgen. Er staat in De Onzichtbare Man geen letter moralistisch gezwam. Dát is de klasse van Wells.
2
2
Reageer op deze recensie
Meer recensies van VictorDLV
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
