Hoe sluit je een bijzonder feuilleton in schoonheid af? Guy en Greet wisten meteen dat ze alleen maar met elkaar in dialoog konden gaan. En dat deden ze dus. Hierbij het allerlaatste Cazalets-eindverslag!

Guy: De tijd vliegt, Greet. Weet je nog dat we twee jaar geleden heel enthousiast begonnen met de eerste feuilleton-leesclub over de Cazalets? Lichte jaren zette al meteen de juiste toon, niet? Dat eerste boek zorgde in ieder geval voor een geanimeerd feuilleton. De positieve reacties van de deelnemers spraken boekdelen. Zelf had ik tijdens het lezen van dit eerste deel toch wat bedenkingen. Dit boek lag duidelijk buiten mijn comfortzone. Voor mij was het echt op hoop van zege.

Greet: Voor mij geldt min of meer hetzelfde, dat eerste boek was nog geen schot in de roos. Stilletjesaan echter veroverden de Cazalets mijn hart, en dat is niet in de laatste plaats te danken aan het enthousiasme van de leesclubdeelnemers, waarvan een groot deel de reis helemaal zouden volmaken. Vanaf het prille begin in mei 2017 hebben we ons geëngageerd om samen alle feuilletons met deze bijzondere familie te coördineren. Ja, we hadden al wat ervaring opgedaan met het chaotische, maar te gekke feuilleton van Het achtste leven (voor Brilka). Waren de Cazalets dan ook een berekende gok, of niet?

Guy: Ik vond het zeker geen berekende gok, elk boek is immers anders. Elk feuilleton is dat ook, met andere deelnemers. Het is toch steeds weer wat bang afwachten. Ik heb het niet goed beseft dat ons engagement twee jaar zou duren. Maar, eerlijk gezegd, ik heb er nog geen moment spijt van gehad. Jij?

Greet: Nee, integendeel, ik ben enorm dankbaar dat ik vijf boeken lang dit avontuur mocht begeleiden, ik zou het zo weer doen. Door de ontzettend positieve ervaringen met Het achtste leven (de interactie in de leesclub, de vriendschappen die ontstonden, de ontmoeting en het interview met de auteur) was ik sowieso meteen kandidaat om een nieuw feuilleton te coördineren, het boek op zich was van ondergeschikt belang.

Guy: Intussen zijn we vijf delen verder en is de reeks beëindigd. Vijf boeken later is het voorbij, plots. Telkens hebben we geprobeerd om originele vragen te bedenken. We hebben onze lat als coördinatoren wel heel hoog gelegd. Standaard vragen, daar zijn we geen fan van, toch? Maar dan begint het, welke vragen ga ik uit de mouw schudden? Ja, bij twijfel kon ik je advies inwinnen. En jij bij mij, indien nodig. Als je tijdens de discussierondes bijna uitsluitend positieve reacties krijgt van de deelnemers, dan ga je nog meer je best doen bij een volgende vraag. Hoe ging dat bij jou?

Greet: Net zo eigenlijk. En toch had ik gek genoeg bij dit allerlaatste boek het minst moeite om vragen te bedenken. Het was duidelijk dat we niet steeds dezelfde dingen konden herkauwen en dus hebben we zeer snel de geijkte paden verlaten. Ik bedacht vragen die bij een eerste boek vrijwel onmogelijk geweest zouden zijn. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de hele dierentuin die er na het lezen van aflevering twee bijgesleept werd. Of het kookboek vol heerlijke (en ook minder zaligmakende) recepten na de derde aflevering.

Guy: Het laatste boek heet Veranderingen. Heb jij opvallende veranderingen vastgesteld bij de deelnemers? Ik had zelf de indruk dat iedereen bijzonder gretig begon met lezen. Ook de eerste antwoorden op onze vragen bleken een schot in de roos. De grote chaos die we in eerdere feuilletons kregen, die bleef weg nu. Wellicht omdat we nu slechts met een veertigtal deelnemers van start gingen.

Greet: Tja, wat heet veranderingen? Over het laatste boek in de rij was iedereen over het algemeen iets minder enthousiast. Maar de interactie in de leesclub bleef onveranderd overeind. En hoe, elke week opnieuw honderden reacties, daar kun je als coördinator alleen maar blij van worden.

Guy: Wat viel tijdens het lezen van Veranderingen het meest op bij de deelnemers, vroeg ik me af. Heel veel lezers vonden dat dit boek anders was geschreven. Vooral de korte hoofdstukken, die soms slechts een korte passage weergaven, vielen op. Het leek voor velen zelfs dat Elizabeth Jane Howard nog snel snel iedereen uit de vorige boeken aan het woord wilde laten. Dat de auteur niet kon rusten, vooraleer haar verhaal af te maken. Hier en daar werd ook – en dat was niet voor de eerste keer – het soapgehalte aangehaald.

Greet: Dit laatste deel is door Howard geschreven op zeer hoge leeftijd. Wat hadden we hierover te vertellen? Is het woord 'veranderingen' eveneens van toepassing op bijvoorbeeld stijl en taal?

Guy: Zeker qua taal en stijl is Veranderingen toch ietwat anders dan de vorige vier boeken. Deelnemers misten vooral de lyrische, mooi geconstrueerde zinnen. De gedetailleerde beschrijvingen van Howard ook, die waren dit keer slechts sporadisch waarneembaar.

Greet: En toch was niet iedereen er rouwig om dat het tempo in dit laatste boek een pak hoger lag dan voorheen. Het woord ‘afscheidsrondje’ is meermaals gevallen en het vat naar mijn gevoel het boek dan ook prima samen.

Guy: We kunnen niet afsluiten zonder de cijfergegevens. De eindbeoordeling van de deelnemers. Ik laat dit graag over aan ons rekenwonder, onze Baronie!

Greet: Haha, ik ben gewoon iets beter met Excel dan jij, beste Guy. Ik kan iedereen bevestigen dat we met 37 lezers de eindmeet gehaald hebben. Hun beoordelingen resulteerden in een gemiddelde score voor Veranderingen van 3,4 sterren. Gespreid over vijf wekelijkse afleveringen hebben we twaalf vragen gesteld en afgesloten met een 'toemaatje'. Goed voor in totaal meer dan 1500 reacties!

Greet: Kijken we nu al uit naar een nieuw feuilleton, Generaal Guy? Ik in elk geval wel (en stiekem hoop ik dat we dan weer samen mogen coördineren). Ik ga alvast op zoek naar een nieuwe klepper, een boek met inhoud waar we urenlang over kunnen discussiëren.

Guy: Ook ik sluit een nieuwe feuilleton bij Hebban zeker niet uit, Greet. Misschien komt Uitgeverij Atlas Contact weer aandraven met een aangename verrassing. Of een andere uitgeverij die ook wel eens volop in de belangstelling wil staan? Wie weet…