Hier zijn ze dan, onze eerste favoriete boeken van 2020! Beweren dat ze ons de ijskoude winterperiode door hebben geholpen, zal wellicht niemand geloven, maar dit leesvoer heeft in januari en februari wel ons hart verwarmd.

Samenstelling: Ine
Banner: Anne Oerlemans

Gigi: In januari las ik dan toch eindelijk dat ene boek dat ik al zo lang in huis heb, dat al zo lang op mijn NTL lijst stond. Waarom heb ik het zo lang laten liggen? Misschien wel zodat ik er veel voorpret van had en dat ik er uiteindelijk optimaal van kon genieten. Lincoln in de Bardo van George Saunders is een verhaal over de overleden zoon van Lincoln dat heel kunstig in elkaar zit. Grote delen van deze roman zijn opgebouwd uit citaten van mensen die hun mening en commentaar geven over Lincoln, over zijn doen en laten. Dit wordt afgewisseld met gesprekken op het kerkhof waar Lincolns zoon net begraven is. Dit is zo knap met elkaar verweven tot goed geconstrueerd verhaal dat je tot denken, ja tot zelfreflectie aanzet. In de leesclub met eigen exemplaren vergeleek ik dit boek door deze verrassende constructie met een schilderij van Piet Mondriaan. Het lijkt zo simpel en eenvoudig, iets wat iedereen kan bedenken, maar bedenk het maar eens en werk het dan ook nog eens zo goed uit dat anderen er zo enorm van kunnen genieten. Dat is zeker niet iedereen gegeven.

Anne: Ik heb in januari en februari al heel wat boeken verslonden (21 tot nu toe om precies te zijn) maar er is er nog niet echt één geweest die mij compleet van mijn sokken geblazen heeft!

Als ik dan toch een favoriet moet aanwijzen dan wordt dat My Dark Vanessa van Kate Elizabeth Russell, Gigi en ik mochten een Engelstalig vooruitexemplaar lezen en het is echt een bijzonder boek. Russell begeeft zich op ongelooflijk moeilijk terrein met het thema van deze roman en ze slaagt erin de gehele kwestie uiterst genuanceerd weer te geven in haar roman, zonder het ongemakkelijke of confronterende te schuwen. Haar confronterende schrijfstijl laat niets aan de verbeelding over en tegelijk maakt ze gebruik van bijzonder krachtige metaforen die het verhaal allesbehalve plat maken. Russell weet van haar hoofdpersonage veel meer dan een naïef kind te maken en juist het feit dat Vanessa zichzelf in eerste instantie weigert te zien als slachtoffer maakt haar verhaal zo schrijnen en intrigerend. My Dark Vanessa is een roman die de conversatie kan openen en daarmee een boek dat nog lang relevant en interessant zal blijven.

Jan: Drie boeken sprongen er voor mij deze maanden uit. Het was poëzieweek en ik heb van twee bundels enorm genoten. De eerste is Helium van Bart Moeyaert (1964). In mijn recensie noemde ik zijn gedichten ‘Miniatuurtjes van taal om de tijd te vangen.’ Het zijn persoonlijke gedichten onder meer over het wegglijden van zijn ouders in de tijd door dementie. Maar de gedichten ontstijgen het persoonlijke en worden daardoor universeel. Moeyaert gebruikt eenvoudige woorden, maar de beelden die hij oproept zijn krachtig en betekenisvol. En dan die subtiliteit op de cover, druppels in de vorm van tranen.

De tweede bundel die veel indruk op mij maakte was die van Erik van Os (1963). Zijn eerste bundel voor volwassenen heet Had ik maar leuke kinderen. Ook hier zit de kracht in de verbeelding van het alledaagse. De dichter weet gewone dingen een twist te geven waardoor je er op een andere manier naar kijkt. De abstractie van de poëzie zit niet in de woorden die hij schrijft, maar in de gedachten, de vragen die ze oproepen. De taal van Erik van Os is transparant, ritmisch, allitereert vaak, is doorspekt met humor, bevat prachtige metaforen. Door compleet nieuwe metaforen te gebruiken wordt zijn poëzie krachtiger. In ‘Hemel’ gaat het over veel willen bereiken, schitteren, stralen als de zon. In de slotstrofe zet hij het met een paar woorden weer in perspectief: “En maar staren / met zijn allen / naar een stuk / systeemplafond.”

Tot slot wil ik De Wolffs bestiarium van Martijn Adelmund (1977) en Maarten de Wolff noemen. Het boek is veel meer: een combinatie van literatuur, dichtkunst, beeldende kunst, beschouwing, wetenschap, filosofie en geschiedenis. Adelmund speelt daarnaast met vorm en inhoud: afwijkende bladspiegels, annotaties, afbeeldingen die de tekst overlappen, geheimschrift. Zo creëerde hij een totaalkunstwerk. Dit boek is anders dan ieder ander boek. Een boek om te ervaren.

Hetty: Mijn favoriete boek van de afgelopen twee maanden stond al heel lang te wachten op mijn NTL-lijst. In januari was het dan zo ver en las ik eindelijk Odyssee van Homerus als samenleesproject met VM van Erp van Dijk en *Wil2*. Mijn eerste kennismaking met de verhalen van Odysseus stamt echter al van heel lang geleden, om precies te zijn uit groep 7 van de basisschool. Daar hadden we een leraar die schitterend kon vertellen, de spannendste verhalen over ene Odysseus, over cyclopen, sirenen en nog veel meer.... We hingen urenlang geboeid aan zijn lippen te luisteren. Die verhalen ben ik nooit vergeten, maar het duurde nog heel lang voor ik erachter kwam dat deze leraar ons gewoon de Odyssee van Homerus verteld had! Sinds dat moment wou ik het boek zelf gaan lezen, en nu heb ik dat dan ook eindelijk gedaan. Ik werd niet teleurgesteld, nog steeds wisten de verhalen mij te boeien, nu des te meer omdat er zo vaak naar verwezen wordt in andere boeken. Steeds weer had ik een oja-momentje als er weer een nieuw personage voorbijkwam, ik wist me nog best veel te herinneren na al die tijd.

Harriet: De afgelopen twee maanden heb ik weer een aantal hele mooie boeken gelezen. Er is echter een boek dat er absoluut bovenuit stak, een boek waarbij ik alles om mij heen vergat en alleen maar door wilde lezen. Nacht in Caracas van Karina Sainz Borgo. Hoofdpersoon Adelaida Falcon staat in Caracas, Venezuela, bij het graf van haar net overleden moeder en kijkt terug op haar leven en hoe het verder moet in het door geweld geteisterde Venezuela. In rouw gedompeld keert ze terug naar haar appartement en begint een gevecht om te overleven in de chaos. Echter langzaam zie je dat ze zowel haar eigen identiteit als haar moederland aan het verliezen is. Een rauw en hard verhaal, met mooie en soms poëtische zinnen. Absoluut een aanrader.

Ine: Een paar mooie boeken zijn de afgelopen maanden de revue gepasseerd. Ik denk aan De vulkaan van Klaus Mann, een bijzonder boek over Duitsers die hun land ontvluchtten in de jaren 30 toen Hitler aan de macht kwam, maar daarover lees je binnenkort meer op de blog van Tea. Ook las ik Tijd tussen de jaren van de Zwitser Urs Faes, een dun boekje over een man die na vele jaren afwezigheid terugkeert naar zijn geboortedorp. Hij is ziek en hoopt zijn broer te kunnen spreken die hij er na een ruzie achterliet. Winters, sfeervol, melancholisch.

Maar mijn favoriet van de afgelopen maanden las ik nog maar heel recent uit: Hars van Ane Riel. Het boek kreeg het label ‘psychologische thriller’ mee en is bijgevolg in de boekhandel en de bibliotheek terug te vinden bij de spannende boeken. Toch is dit geen ijzingwekkende whodunit en de toevoeging ‘psychologisch’ is absoluut op zijn plaats bij deze roman. Maar toegegeven, de eerste zinnen liegen er niet om:

“Het was donker in de witte kamer toen mijn vader mijn oma om het leven bracht. Ik was erbij.”

Zo komen we terecht bij een Deens gezin dat heel erg afgelegen leeft op een schiereiland dat slechts met een smalle landstrook aan een hoofdeiland vasthangt. Pottenkijkers willen ze niet. Het contact met de buitenwereld wordt almaar minder, de vervreemding wordt reusachtig groot. Het vertelperspectief wisselt, maar we volgen de belevenissen vooral door de ogen van het kleine meisje Liv. Ze heeft maar heel weinig besef van hoe anders haar leven is, maar ze is erg opmerkzaam en leergierig…

Nathalie: Ik ga een klein beetje valsspelen maar toch niet veel. Op het moment van uitkiezen van mijn favoriet van de voorbije 2 maanden heb ik het betrokken boek namelijk nog niet uit. Er zijn echter nog 2 dagen in februari, en dat zou me dan uiteindelijk toch moeten lukken. Mijn favoriet is geworden: De wasbeer van Aleksandr Skorobogatov. Ja ja, eindelijk eens een parel die ik ook zo snel gelezen heb, en die de moeite waard is om hier 2x te vermelden (en misschien wel 3x, of 4x, of ...) Alles zit er namelijk in: een vat Russisch absurdisme, referenties naar grote Russische schrijvers (met de nodige noten om dit toegankelijk te maken), spanning en tonnen humor. Het vertelplezier spat van de bladzijden af en het ritme ligt hoog. Het is overigens ook zeer vlot vertaald! Zoals De Tijd schreef:

"Het zou zomaar eens kunnen dat de beste Russische schrijver van dit moment in Antwerpen woont."

Ik moet toegeven dat ik amper of geen vergelijkingsmateriaal heb gelezen, toch kan ik het met recensent Erik Ziarczyk volledig eens zijn. ;-) 

Tea: Mijn favoriet is ongetwijfeld ‘Mijn wederzijdse vriend’ van Charles Dickens. Een ideaal boek om in de winter te lezen, ongure types, donker, veel water staan in fel contrast met de gegoede burgerij. Het was mijn eerste Dickens en het werd een geweldige ervaring, ook omdat we hem met een groepje lezen en bespreken in Het Klassieker-genootschap, de afsluiting is op 1 maart, maar de spot blijft natuurlijk open om nog eens op terug te kijken. Door het uitwisselen van leeservaringen krijgt het boek enorme meerwaarde. 

En jij? Las jij net zoals Gigi een boek dat je met een schilderij kunt vergelijken? Las je een stapel boeken weg zonder echt van je sokken te zijn geblazen, zoals Anne? Of lukt het je net als Jan niet om slechts één boek als favoriet te bestempelen? Of was er integendeel één boek dat echt boven alle andere uitstak, een boek dat je helemaal in de ban hield, zoals Harriet mocht ervaren? Las je net als Hetty een boek dat al heel lang op je te-lezen-lijst stond? Of kreeg je net als Ine de smaak te pakken van een psychologische thriller? Ging je integendeel voor een echte klassieker, zoals Tea? Of speel je een beetje vals en weet je al voor het uitlezen wat je favoriete boek wordt, zoals bij Nathalie het geval is?