Elk genre kent zo zijn clichés. De uitverkoren held en de strijd tussen goed en kwaad in fantasy en science fiction. De rechercheur met verslavingsprobleem en/of rampzalig liefdesleven in crime. Ga zo maar door. Ook het YA-genre is niet vrij van clichés. Voor lezers die graag deze gebaande paden betreden én lezers die ze ten alle koste vermijden, duiken we vandaag in de diepte met een paar van deze vaak voorkomende verhaallijnen.

Door Lotte en Lieke (in samenwerking met Feline, Fien en Merel van de Young Adult Club)

Love Triangle

Oftewel de driehoeksverhouding. Het barst ervan in YA. Eén meisje, twee jongens; één jongen, twee meisjes; drie meisjes; drie jongens etc. Doorgaans zijn twee van de drie personages in de driehoek verliefd op het derde karakter en moet hij of zij tussen hen kiezen. In de ultieme love triangle (lees: optimaal drama) is A verliefd op B, B op C en C weer op A, maar deze variant komt zelden voor.

Bekende voorbeelden: de ‘Twilight’ serie van Stephenie Meyer, waarin vampier Edward en weerwolf Jacob allebei voor Bella vallen; de ‘Hunger Games’ trilogie van Suzanne Collins, waarin Katniss – te midden van een dodelijk spel - moet kiezen tussen haar beste vriend Gale en nieuwe bondgenoot Peeta.

Vanzelfsprekend zijn er lezers die een hekel hebben aan álle love triangles maar ook voor liefhebbers van dit veel gebruikte liefdesintrige is het niet altijd genieten geblazen. Er zijn een paar mankementen waaraan driehoeksverhoudingen soms lijden die zelfs fans van het fenomeen stomvervelend vinden.

1)      Van de twee relaties is er eentje véél beter ontwikkeld dan de ander, waardoor vanaf het begin duidelijk is met wie de hoofdpersoon ten slotte zal eindigen. Weinig verrassend dus.

2)      De hoofdpersoon blijft, in gedachte en/of daad, stuiteren tussen de twee aanbidders. Een keuze wordt maar niet gemaakt. Of juist wel, maar deze wordt dan bijna onmiddellijk weer ongedaan gemaakt. En dat dan soms meerdere boeken lang. Frustrerend!

3)      De liefdesperikelen nemen het hele boek over, terwijl er toch echt een revolutie aan de gang is/de wereld gered moet worden/verzin je eigen urgente en belangrijke scenario. Hallo, kunnen we even focussen op het plot?

Best love triangle:

Fien: Ik heb een soort van haat-liefdeverhouding met love triangles. Maar één die me direct te binnen schiet en die ik dan ook een van de beste vind, is de love triangle in de ‘Dark Elements’ serie van Jennifer L. Armentrout. Layla is opgegroeid bij de Wachters, een soort van mensen die in waterspuwers kunnen veranderen en zo de bevolking beschermen tegen demonen. Al zo lang als ze zich kan herinneren is ze verliefd op haar beste vriend Zeke, de good guy in dit verhaal zeg maar. Maar ineens verschijnt Roth op het toneel: een sexy demonenprins die Layla’s hart sneller laat slaan! Uiteindelijk moet Layla kiezen en dat zorgt voor een paar hilarische momentjes.

Lieke: “The Hunger Games, waarin twee jongens verliefd zijn op Katniss, maar zij wel belangrijkere zaken aan haar hoofd heeft. Namelijk haarzelf en haar familie in leven houden. Haar uiteindelijke keuze, in het derde boek, is ook erg bevredigend.”

Lotte: "De love triangle in The Upside of Unrequited van Becky Albertalli vind ik heel erg leuk. Hoofdpersonage Molly denkt van zichzelf dat ze een hopeloos geval is als het op liefde aankomt, maar dan zijn er ineens twee jongens die voor haar vallen: de populaire Will en de nerd Reid. De love triangle hier is eigenlijk een trigger voor Molly om uit te vinden wat ze zelf wil en blijft dus eerder op de achtergrond. Molly rent niet echt heen en weer tussen de twee jongens, maar neemt haar tijd om erachter te komen bij wie ze zich het best voelt. Net dat maakt hem zo anders en leuk voor mij."

Merel: "In An Ember in the Ashes is de love triangle zo origineel dat het gewoon leuk is. Ik hou niet zo van clichés en al snel denk je: 'Ja, ja, we weten al met wie Laia eindigt.' Maar niets is minder waar! Sabaa Tahir is perfect in staat haar lezers telkens opnieuw te verrassen op het sadistische af, helemaal tof!"

Worst love triangle:

Lieke: “Moonsong, het tweede deel uit de derde trilogie van de ‘Vampire Diaries’ serie van L.J. Smith, waarin Elena om de haverklap de ene Salvatore broer verlaat voor de andere. Haar soulmate is Stefan. Oh nee, het is Damon. Of toch weer Stefan. (Hoewel het boek op Smiths naam staat, is het overigens niet door haar geschreven. De serie is eigendom van de uitgeverij en toen Smith het verhaal in een richting stuurde die hen niet beviel, hebben ze haar vervangen.)”

Merel: "In de 'Touching Juliette' serie van Tahereh Mafi komt op een gegeven moment een love triangle aan bod, die natuurlijk enorm voorspelbaar verloopt en eindigt. Het doet een beetje denken aan de vreselijke love triangle in Twilight: gaat ze voor de lieve, leuke jongen die geen vlieg kwaad doet of voor de bad boy die gekweld wordt door van alles? Het antwoord is voorspelbaar en, als je er geen liefhebber van bent, een beetje saai."

Lotte: "In de ‘Talon’ serie van Julie Kagawa kan drakenmeisje Ember kiezen of ze voor soldatenjongen Garret gaat of voor drakenrebel Riley. Maar Ember is niet zo goed in kiezen. Eerst valt ze voor Garret, dan voelt ze zich aangetrokken tot Riley, maar ze kan Garret toch niet kwetsen ... en zo gaat het nog eventjes door. Doorheen heel de serie dacht ik: ‘Meisje, leer eens kiezen!’ Dat heeft ze uiteindelijk gedaan, maar dan was het ook nog eens níét mijn favoriet. Ik vind de serie wel goed; de love triangle is helaas iets minder oké."

Fien: Een love triangle die me emotioneel heel erg hard heeft uitgeput is die van de ‘Nachtschade’ trilogie van Andrea Cremer. Calla is het alfavrouwtje van haar roedel en er wordt daarom van haar verwacht dat ze zal trouwen met het alfamannetje, Ren Laroche (hoe sexy kan een naam zijn?!). Wanneer ze een mensenjongen redt (wat trouwens niet mag volgens de wolvenwet), wordt ze al snel verliefd op hem. Ik vind deze boeken echt helemaal geweldig, maar ze zouden nog beter zijn als Calla voor de juiste had gekozen…

Weirdest love triangle:

Lotte: "Wink Poppy Midnight van April Genevieve Tucholke is op zich al een vreemd boekje. Het is een beetje mysterieus. Het heeft wat weg van een thriller. Het gaat over een jongen die niet kan kiezen tussen twee meisjes. Eigenlijk heb ik geen idee wat ik nu van de onderlinge relaties moet denken. Wink, Poppy en Midnight zijn drie kinderen die bij elkaar in de buurt wonen. Wink is het roodharige hippiebuurmeisje van stille jongen Midnight en Poppy is de populaire blondine die altijd krijgt wat ze wil. Ook Midnight. Tot nu toe. Wanneer Wink en Midnight meer tijd met elkaar doorbrengen, wil Midnight een einde maken aan zijn relatie met Poppy. Maar wanneer Poppy nog eens langs komt, lijkt het alsof Midnight zijn verstand verliest. Wanneer Midnight bij Poppy is, wil Midnight wat Poppy wil. Maar wanneer Midnight dan weer bij Wink is, wil Midnight wat Wink wil. Voor mij leek hij net een marionet. Ik kon me dan ook absoluut niet in zijn personage verplaatsen en daarom is dit voor mij een heel rare love triangle..."

Lieke: “The Host van Stephenie Meyer, waarin twee, eh, ‘individuen’ hetzelfde lichaam bevolken en verliefd worden op twee verschillende jongens.”

Tips for the fans

An Ember in the Ashes van Sabaa Tahir

The Selection van Kiera Cass

The Iron King van Julie Kagawa

Tips for the haters

(In de onderstaande YA boeken speelt romantiek geen of amper een rol.)

This Savage Song van V.E. Schwab

Challenger Deep van Neal Shusterman

The Thief van Megan Whalen Turner

Manic Pixie Dream Girl/Boy

Om wat voor reden dan ook – verlegenheid/passiviteit/depressiviteit/cynisme/ziekte/handicap/you name it - haalt de hoofdpersoon niet alles uit het leven. Cue de manic pixie dream girl of boy! (Klik hier voor het artikel waarin de term voor het eerst gebruikt wordt.) Dit type personage wordt meestal gekenmerkt doordat ze vroegwijs, een tikkeltje vreemd en extreem energiek zijn. Ze zitten vol wilde plannen waarin ze de hoofdpersoon meesleuren en waarmee ze zijn of haar leven op z’n kop zetten. Een relatie met een manic pixie dream girl (MPDG) is meestal geen lang leven beschoren.

Bekende voorbeelden: Alaska Young, Margo Roth Spiegelman en Augustus Waters in respectievelijk Looking for Alaska, Paper Towns en The Fault in Our Stars, allen van John Green. (Al is Green zelf van mening dat hij het MPDG-stereotype ontmantelt in zijn boeken.)

Kritiek op manic pixie dream personages is er volop. Een greep uit de aanmerkingen op dit cliché.

1)      De MPDG streeft geen eigen doelen na. De enige functie van dit karakter is om de hoofdpersoon een waardevolle levensles te leren. Regelmatig bewerkstelligt de auteur dit door de MPDG een tragische dood te laten sterven. Zó fout.

2)      De personages zijn voor het merendeel jonge vrouwen, wiens bestaan binnen het verhaal er alleen op is gericht om jonge mannen van dienst te zijn. Dat is een nogal problematische boodschap. Vooral voor een YA boek.

3)      De impulsieve, irrationele daden van de MPDG zijn vaak het gevolg van serieuze (psychische) problemen, maar hier wordt vrijwel nooit aandacht aan besteed. Integendeel, het gedrag wordt geromantiseerd.

Best MPDG:

Lotte: "In Everything Everything van Nicola Yoon is hoofdpersonage Madeline allergisch voor bijna alles. Zelf zegt ze dat ze allergisch is voor de wereld. Ze heeft dan ook nog nooit een voet buiten de deur gezet en de enige personen met wie ze contact heeft, zijn haar verpleegster en haar moeder. Dan krijgt ze nieuwe buren. Een koppel met een dochter en een zoon, Olly, die ongeveer even oud is als Madeline. Madeline heeft nooit problemen gehad met het feit dat ze altijd binnen moet blijven, maar wanneer ze vanachter haar raam naar Olly kijkt, begint ze dingen te willen die ze daarvoor niet wou. Je zou dus kunnen zeggen dat Olly een voorbeeld is van een MPDG, ook al is hij een jongen. Zijn enige rol in het boek is Madeline de vraag laten stellen wat ze nu eigenlijk wil in haar leven. Hij krijgt nog een iets actievere rol door de grappige online-conversaties die hij heeft met Madeline en daardoor krijg je als lezer toch een sympathiek beeld van hem. Dat maakt dat ik het gebruik van een MPDG in dit boek geslaagd vind."

Worst MPDG:

Lieke: "Het is duidelijk dat Alaska Young uit Looking for Alaska de dood van haar moeder (en haar aandeel daarin) totaal niet verwerkt heeft. Maar geven hoofdpersoon Miles of de auteur daar iets om? Nope. Alaska is simpelweg een object om de mannelijke hoofdpersoon wat angst door te laten maken - houdt ze ook van hem? - en een dankbaar onderwerp voor hem om uiteindelijk een egocentrisch essay over te schrijven. Daarbij komt dat Alaska nogal een trut is en Miles mega-passief is, zodat beiden niet sympathiek overkomen. Man, ik heb echt een hekel aan dit boek en de manier waarop het MPDG-cliché erin gebruikt wordt."

Weirdest MPDG:

Feline: In Het Verhaal van Sky uit de ‘Soulmates’ serie van Joss Stirling komt Sky Zed tegen, die blijkbaar haar zielsverwant is. Zed is door haar geobsedeerd waardoor hij zich, op z’n zachtst gezegd, nogal vreemd gedraagt. Voorbeelden hiervan zijn: mensen in elkaar slaan en kitscherige dingen zoals “Je bent de mijne, dat is nou eenmaal zo!” roepen. Sky neemt zo ongeveer zijn hele leven over. Het lijkt alsof hij weinig tijd heeft voor zichzelf. Hij laat de verlegen Sky wél allemaal dingen proberen die ze normaal niet zou doen. Hij laat haar bijvoorbeeld op wintersport gaan en een ritje op zijn motor maken. Dit omdat ze zogenaamd kosmisch aan elkaar uitgehuwelijkt zijn. Ook hebben zowel Sky als Zed natuurlijk magische krachten omdat ze allebei een “Savant” zijn. Lijkt dit woord niet iets teveel op een fazant? Ik moest in ieder geval heel erg denken aan een rare vogel toen ik het las. Vanwege al deze eigenaardigheden, en het feit dat Zed weinig andere ambities dan Sky in zijn leven lijkt te hebben, vind ik dat hij de eretitel Weirdest MPDG verdient.

Tips for the fans

The Perks of Being a Wallflower van Stephen Chbosky

A Study in Charlotte van Brittany Cavallaro

When We Collided van Emery Lord

Tips for the haters

(De onderstaande boeken bevatten vrouwelijke personages die eigenzinnig en beschadigd zijn, maar wel degelijk hun eigen dromen najagen.)

Harry Potter and the Order of the Phoenix van J.K. Rowling (Luna!)

Our Chemical Hearts van Krystal Sutherland

It Only Happens in the Movies van Holly Bourne

Dit zijn natuurlijk niet alle clichés die de YA literatuur bevolken. Wat te denken van afwezige ouders, insta-love, enemies to lovers, de nep-relatie die op echte liefde uitloopt, etc. Feline van de YA Club heeft een artikel geschreven over dit fenomeen, Cliché is soms oké, waarin er nóg meer aan bod komen.

Welke clichés zijn jou zoal opgevallen in het YA-genre? Zou je wel wat tips willen ontvangen van boeken met of juist zónder deze clichés? Laat het ons weten en wij tippen je graag!