Wat lees je na... Grand Hotel Europa
Makkelijk is het niet om jezelf in een ander verhaal te verliezen nadat je Grand Hotel Europa hebt gelezen. Het vuistdikke boek blijft nazinderen, zowel dankzij het bloemrijke proza als de dieper liggende thema's van globalisering, toerisme en migratie. Eigenlijk wil je door, maar wel graag in dezelfde sfeer. Je bent immers nog niet klaar om echt afscheid te nemen. Of, zoals ze dat in het Engels zo mooi zeggen, omdat je een 'book-hangover' hebt. Gelukkig weet Hebban raad!
Waar zoeken we naar?
We kunnen ons beter afvragen wat de roman niet heeft. Tragische liefde en heimwee naar het verleden verpakt in een sprankelende en vermakelijk raamwerk waarin de grote thema's van dit moment zitten verweven. Een 'diagnose van de tijdgeest', zoals de uitgeverij het omschrijft.
'Alle personages in deze roman zitten immers op verschillende manieren vast aan hun verleden. Voor toekomst is geen plek meer. Het Avondland is vergrijsd en improductief. Geschiedenis is het voornaamste dat Europa nog te bieden heeft. En geschiedenis trekt toerisme. Maar dit verontrustende en au fond weemoedige gegeven krijgt in Grand Hotel Europa zijn beslag in een wervelende en hilarische roman met een tragische liefdesgeschiedenis als hoofdmoot.'
De klassiekers
De dood in Venetië van Thomas Mann
Als we het hebben over een boek dat vergankelijkheid toont, heimwee heeft naar het verleden, gaat over een toerist én zich afspeelt in Venetië, dan heb je met de klassieker De dood in Venetië van Thomas Mann een goed boek te pakken. Komisch is het niet te noemen, maar je tikt er meer dan genoeg Grand Hotel Europa-vibes mee af. Hoofdpersoon Gustav raakt volledig uit balans als hij de beeldschone jonge Tadzio ontmoet, terwijl de stad wordt geteisterd door een cholera-epidemie.
Het verhaal van Aeneas van Publius Vergilius Maro
Ilja Leonard Pfeijffer heeft het er vrij subtiel in weten te verwerken, maar in Grand Hotel Europa is het liefdesverhaal van Aeneas en Dido terug te vinden. Na al deze verwijzingen is het natuurlijk bijzonder interessant om Het verhaal van Aeneas op te pakken en te zien waar Pfeijffer zich door liet inspireren. Hij weet meer dan genoeg van het onderwerp af; hij studeerde klassieke letteren in Leiden. Na Het verhaal van Aeneas is het dan ook zeker niet verkeerd Pfeijffers non-fictie op te pakken over de klassieke oudheid, zoals De Antieken.
Melancholie
Graaf in Moskou van Amor Towles
Vraag om melancholie en je krijgt de Russen. Als je daar nog een episch maar tragisch liefdesverhaal bovenop wilt doen, neem je Anna Karenina van Tolstoj. Maar voor het boek ná Grand Hotel Europa gaan we in een iets andere richting. Amor Towles schreef met Graaf in Moskou een roman over een eigenzinnige graaf die veroordeeld is tot levenslang huisarrest. Hij verblijft in het luxueuze Hotel Metropol, maar wordt van de ene op de andere dag van zijn weelderige suite naar een krappe zolderkamer gebracht. De nieuwe wereld trekt aan hem voorbij buiten het raam van het hotel, tot hij ontdekt dat hij ook binnen de muren nieuwe banden kan opbouwen.
Klein Engeland van Jonathan Coe
Het vorig jaar verschenen Klein Engeland beschrijft de levens van een kleurrijke groep personages in een periode van grote veranderingen. De moderne maatschappij rukt op, maar dat maakt de barsten en scheuren in de dromen en verlangens van mensen alleen maar duidelijker. Een verhaal 'van nostalgie en verwarring, van teleurstelling en onverholen woede'. Net als in Grand Hotel Europa maken we kennis met verschillende personages die elk zo hun eigen kijk hebben op de 'grandeur' van de vooruitgang. Jonathan Coe's werk is vlotter leesbaar dan dat van Pfeijffer, maar met evenveel oog voor maatschappijkritiek.
Toerisme
De toeristenslager van Jamal Ouariachi
Je zoekt het in een hele andere hoek met De toeristenslager van Jamal Ouariachi, want dit verhaal is onvervalste horror. Het lugubere verhaal verscheen ook in de bundel Halloween horror verhalen, en was voor samensteller Martijn Lindeboom een van de grote verrassingen. Na Grand Hotel Europa kan het weleens heel verfrissend zijn om ook vanuit deze invalshoek naar het massatoerisme te kijken. Het NRC noemt Ouariachi niet voor niets 'een Max Havelaar van ons tijdsgewricht'.
La Superba van Ilja Leonard Pfeijffer
Als je vergelijkbare boeken zoekt is het natuurlijk wel heel makkelijk terug te grijpen op andere boeken van dezelfde auteur. Hou je van de schrijfstijl, dan zijn Pfeijffers andere boeken zeker de moeite waard. Maar La Superba gaat verder dan dat. Ook hier is het thema van toerisme en migratie (zowel legaal als illegaal) een belangrijk thema. Het speelt zich ook af in een Italiaanse stad (Genua) en het draait om een tragische liefdesgeschiedenis. In alle opzichten een waardige compagnon voor Grand Hotel Europa.
Europa
In Europa van Geert Mak
Als je meer wilt weten over Europa en de ontwikkelingen van het continent in de vorige eeuw en deze, kun je niet anders dan de non-fictie boeken van Geert Mak oppakken. Begin eerst met In Europa; het boek dat in 2004 verscheen. De centrale vraag: hoe lag het continent erbij aan het slot van de 20ste eeuw? De inventarisatie kwam voort uit een reis die Mak in 1999 maakte met de geschiedenis als leidraad. Als iemand je meer kan vertellen over het Europa van vroeger, dan is het Geert Mak.
Grote verwachtingen van Geert Mak
Ben je klaar met In Europa, pak dan Grote verwachtingen op. Naar dit vervolg werd reikhalzend uitgekeken en eind 2019 was het zo ver. Het pakt de draad op waar In Europa eindigde, en gaat dieper in op de eerste twee decennia van de 21ste eeuw. Ons recente verleden wordt gekenmerkt door het optimisme rond de eeuwwisseling dat gaandeweg verdween, en brengt ons naar de plaats van waar Pfeijffer zijn Grand Hotel Europa schreef, vol melancholie en vergane glorie.
Wat zegt Hebban over Grand Hotel Europa?
Heb je Grand Hotel Europa nog niet gelezen en bekijk je dit artikel omdat je graag wilt weten waar je het mee kunt vergelijken? Je bent duidelijk ontzettend nieuwsgierig, dus ga het gauw lezen! Het werd niet voor niets het vaakst uitgekozen als 'Boek van 2019' op Hebban:
'De rijkdom van het geheel is overdonderend, waardoor Grand Hotel Europa een boek is waarvoor je uitgebreid de tijd moet nemen. Ilja Leonard Pfeijffer balanceert op een slappe koord, maar verliest geen moment het evenwicht. Wel integendeel, het is indrukwekkend hoe elegant hij slalomt tussen verschillende plotlijnen, registers en thema’s. Op grandioze manier haalt hij de overkant, waar hem alleen maar applaus kan wachten.' - 5 ***** van Hebban-recensent Sigried
