D.V. Coornhert (1522-1590) voltooit in 1585, tijdens zijn ballingschap in Emden, de Zedekunst, dat is wellevenskunste. Het lieve vaderland is in oorlog, maar verre van eensgezind, vooral de godsdienstkwestie is een splijtzwam. Coornhert wil met een 'redelijke' ethiek uitkomst bieden, scherpe polemiek vermijden en zijn oneigentijdse ideaal van verdraagzaamheid en godsdienstvrijheid verdedigen door een praxis te beschrijven: de wellevenskunst, iets dat allen kunnen leren. Uitgaande van vrije wil en rede is passiebeheer, ja is het volstrekt naleven van Gods geboden mogelijk (perfectisme). De klassieke deugden - Wijsheid, Rechtvaardigheid, Sterkte en Matigheid - drukken, zoals Coornhert laat zien, elk op eigen wijze het welleven ten volle uit. Maar beslissend is telkens de alledaagse praktijk van naastenliefde of goed burgerschap. De Zedekunst, de eerste ethiek in een landstaal, biedt een fraaie inkijk in de Nederlanden van de zestiende eeuw: de morele gevoeligheden, de geloofsopvattingen en de religiepolitiek.
