In Land van verlangen van Janne IJmker wordt op een eigenzinnige wijze het intense gevoelsleven van Vincent van Gogh getoond.

In de huidige literaire wereld, waarin gevestigde namen en bekende auteurs vaak de overhand hebben, is het verfrissend om af en toe een nieuwe stem te ontdekken. Een dergelijke stem vinden we bij schrijfster Janne IJmker, die met haar historische novelle Land van verlangen (2023) een fictieve benadering biedt van het leven en werk van Vincent van Gogh (​​1853-1890). Hij is zonder twijfel één van de meest bekende en geliefde kunstenaars in de wereld van de kunstgeschiedenis. Zijn kenmerkende stijl, expressieve penseelstreken en diepgaande emotionele uitdrukking hebben hem tot een icoon gemaakt in de kunstwereld. Er is dan ook al veel geschreven over Van Gogh, waardoor het interessant is om te zien of Janne IJmker haar eigen perspectief heeft weten te vinden.

Land van verlangen biedt een fictieve interpretatie van het tumultueuze emotionele leven van Vincent van Gogh, gebaseerd op zijn later gepubliceerde brieven. De auteur heeft duidelijk grondig onderzoek gedaan naar deze brieven, wat tijdens het lezen al snel merkbaar is. Wat het verhaal echter zo boeiend maakt, is de toevoeging van haar eigen elementen. Het centrale thema draait om een onmogelijke liefde tussen Vincent en Marg. Wanneer Marg hem op een dag pijptabak verkoopt en hem uitnodigt in haar huis, ontstaat er een bijzondere band tussen hen beiden. Deze relatie heeft voor ieder een andere betekenis en speelt een grote rol in het emotionele innerlijke leven van de kunstenaar. Ze begrijpen elkaar goed, maar worden niet gesteund door hun omgeving.

‘Wat is hij nou in het oog van de meesten? Een nulliteit, een zonderling, een onaangenaam mens, iemand zonder positie in de maatschappij, enfin, minder dan de minste. Duvelop! Hij zal laten zien wat er in het hart van zo’n iemand zit! In het hart van een nietsnut tegen wil en dank, die vanbinnen verteerd wordt door een groot verlangen naar actie, die ‘niets’ doet omdat hij niet in staat is om iets te doen, omdat hij als het ware ergens in gevangen zit, omdat hij niet bezit wat hij nodig heeft om productief te zijn, omdat de noodlottige omstandigheden hem hiertoe dwingen.’

Wat Janne IJmker onderscheidt van andere schrijvers die over Van Gogh hebben geschreven, is dus haar benadering. Zij vermijdt het romantiseren van zijn leven en wordt niet beïnvloed door de druk om hem te idealiseren of pathologiseren. In plaats daarvan presenteert ze Van Gogh als een menselijk wezen met complexe emoties, twijfels en angsten. IJmkers novelle voegt fictief toe aan de complexiteit van Van Goghs innerlijke strijd.

IJmker onderscheidt zich verder door haar vermogen om de achtergrond en invloeden te onderzoeken die Van Gogh hebben gevormd, en deze vervolgens op subtiele wijze toe te voegen aan haar werk. In het verhaal belicht zij treffend hoe zijn familieachtergrond, worstelingen met geestelijke gezondheid en passie voor kunst een essentiële rol speelden in het vormgeven van zijn unieke stijl, evenals de keuzes die hij in zijn leven heeft gemaakt. Haar mooie zinnen raken op een diepgaand niveau de essentie van menselijke emoties, zonder daarbij te vervallen in melodrama.

‘Het zwart-bruine kledderige veen weerspiegelt zijn gemoed; laag op laag ontwaart hij de teleurstelling van de afgelopen tijd, de voorbije jaren. Is deze verdrukking nodig? Komt er daardoor uiteindelijk vuur? Of is het andersom? Is het door zijn omgeslagen stemming dat hij in deze eindeloze, venige leegte enkel modderige donkerte ziet? En kan hij niet anders dan meehuilen met de hemel om alle onbegrip, van zijn jeugd tot nu toe? Of is dit het: leegte maal donkerte is schoonheid. Zal hij die gedachte moeten omarmen? Tot in oneindigheid?’

Land van Verlangen vormt een waardevolle toevoeging aan het omvangrijke literatuuraanbod over Van Gogh. Hoewel IJmker trouw is gebleven aan de bekende informatie over de kunstenaar, heeft zij haar eigen perspectief aan het verhaal toegevoegd. Gelukkig heeft IJmker, net als de kunstenaar zelf, haar eigen pad bewandeld.