Achter de deuren van familiegeheimen.

Wilgenkind van Josha Zwaan is een ontroerende roman die ingaat op de complexe dynamiek binnen families en de psychologische gevolgen van verlies, geheimen en onverwerkte emoties. Het verhaal volgt Hannah, een volwassen vrouw die plotseling wordt geconfronteerd met de terminale ziekte van haar vader. Ze ontvangt een onverwacht mailtje waarin hij haar op de hoogte brengt van zijn situatie, en voordat ze het beseft, staat ze in de rol van primaire mantelzorger. Haar oudere zus, tien jaar ouder, is niet beschikbaar waardoor Hannah er grotendeels alleen voor staat. In de dertien weken die volgen, verslechtert de gezondheid van haar vader snel, en uiteindelijk overlijdt hij. Deze periode vormt het hart van het verhaal, waarin zowel praktische zorg als emotionele verwerking samenkomen en de lezer nauw betrekt bij Hannah’s worstelingen, herinneringen en ontdekkingen.

Hannah is een gelaagd personage. Professioneel staat ze stevig in haar schoenen: ze werkt intensief in de jeugdzorg en weet daardoor hoe moeilijk het kan zijn om met verlies, trauma of moeilijke familieomstandigheden om te gaan. Persoonlijk draagt ze echter een zware rugzak: haar jeugd was turbulent, haar moeder overleed toen zij nog tiener was, en de relatie met haar vader werd al jong getekend door afstand en onbeantwoorde verwachtingen. Haar verantwoordelijkheidsgevoel is groot, ze vraagt zelden om hulp en haar leven lijkt grotendeels op eigen kracht vorm te krijgen. Deze combinatie van professionele competentie en persoonlijke kwetsbaarheid maakt haar tot een geloofwaardig en sympathiek hoofdpersonage. Zwaan laat overtuigend zien hoe deze eigenschappen zowel een steun als een belemmering kunnen zijn wanneer Hannah geconfronteerd wordt met de emotionele en fysieke belasting van mantelzorg.

Het verhaal ontvouwt zich op twee niveaus: het heden, waarin Hannah zorgt voor haar vader en probeert om zijn laatste levensfase zo goed mogelijk te begeleiden, en het verleden, waarin herinneringen aan haar moeder, haar jeugd en haar vader naar boven komen. Tijdens het opruimen van het ouderlijk huis en het doorleven van zijn laatste dagen ontdekt Hannah geheimen en gebeurtenissen uit het verleden die eerder verborgen waren gebleven.

Aanvankelijk lijkt de afstand tussen haar en haar vader te maken te hebben met een abortus in haar studententijd, maar gaandeweg wordt duidelijk dat diepere, verzwegen gebeurtenissen in zijn leven een veel grotere rol hebben gespeeld. Deze gelaagdheid van tijd en onthulling geeft het verhaal zowel een psychologisch als een narratief gewicht, waardoor de lezer voortdurend wordt uitgedaagd om mee te denken en te reflecteren op wat verborgen blijft in familiegeschiedenissen.

Josha Zwaan schrijft op een manier die zowel vloeiend als beeldend is. De dialogen zijn natuurlijk en realistisch, de scènes goed uitgewerkt, en de emotionele innerlijke conflicten van Hannah worden op een subtiele maar overtuigende manier weergegeven. Zwaan combineert beschrijvende precisie met literaire finesse: de alledaagse details van zorg en interactie worden zo weergegeven dat ze zowel herkenbaar als geladen zijn met betekenis. Tegelijkertijd is er een intellectuele gelaagdheid in het verhaal: het onderzoekt hoe religie, maatschappelijke normen en persoonlijke geheimen relaties beïnvloeden, hoe onverwerkte rouw intergenerationeel kan doorwerken, en hoe verantwoordelijkheid en mededogen met elkaar verweven zijn in een context van verdriet en gemis.

Het thema van mantelzorg staat centraal, maar het verhaal overstijgt dit onderwerp door ook breder te reflecteren op familiebanden, communicatie en verlies. Het laat zien dat zwijgen en het verbergen van emoties diepgaande gevolgen kan hebben voor de relaties binnen een gezin, en dat inzicht in het verleden noodzakelijk is voor begrip en verwerking. Tegelijkertijd toont het de kracht van empathie en mededogen, zelfs in omstandigheden die aanvankelijk verwarrend, pijnlijk of frustrerend zijn. Het is een verhaal dat herkenning kan oproepen bij mensen die mantelzorg verlenen, maar dat ook uitnodigt tot nadenken over ethiek, verantwoordelijkheid en emotionele verwerking.

Josha Zwaan heeft opnieuw bewezen dat ze verhalen kan schrijven die zowel ontroeren als uitdagen en Wilgenkind is daarmee een waardevolle aanvulling op haar oeuvre. Het is een boek dat blijft resoneren en een aanrader voor lezers die geraakt willen worden door een eerlijk, intiem en psychologisch scherp verhaal over familie, zorg en menselijke kwetsbaarheid.