Gemiste kansen

Griet Op de Beeck brak meteen met haar debuut in 2013 door bij het grote publiek. Vele hemels boven de zevende werd genomineerd voor verschillende prijzen en won de De Bronzen Uil Publieksprijs. Twee jaar later werd haar tweede roman Kom hier dat ik u kus verkozen tot boek van de maand bij De Wereld Draait Door. De boeken die volgden werden een groot succes en haar werk werd vertaald in verschillende talen, ook werden van haar eerste drie boeken inmiddels de filmrechten verkocht.

In 2017 verscheen Het beste wat we hebben, het eerste deel van een trilogie over seksueel misbruik, een onderwerp dat niet zonder controverse is, zo bleek uit de enorme hoeveelheid negatieve reacties op het verhaal waarmee Op de Beeck naar buiten kwam. De auteur kreeg het verwijt haar verhaal bijeen te liegen voor commercieel gewin en haar populariteit liep een flinke deuk op.

Hoofdpersonage Lucas heeft het prima voor elkaar; hij is rechter en heeft een saai, maar geslaagd huwelijk. Op een dag verlaat hij de rechtszaal om niet meer terug te keren en besluit, staand op een brug waar jaarlijks verschillende mensen vanaf springen, om het roer om te gooien. Hij koopt het huis naast de brug om springers te redden en na te denken over zijn leven.

In de eenzaamheid van het huis en de gesprekken met zijn zus Suzanne, die wegens psychologische problemen in een inrichting verblijft, komt langzaam het verleden van Lucas naar boven. Veel blijft echter lange tijd onuitgesproken of wordt voor bekend aangenomen terwijl de lezer enkel vermoedens koestert. Het is frustrerend dat veel vragen onbeantwoord blijven.

Natuurlijk gaat het boek over misbruik, maar dat is na alle ophef geen verrassing meer en daarmee blijft het verhaal te veel op de oppervlakte, de psychologische diepgang mist. Had Suzanne haar stoornis bijvoorbeeld al voor ze misbruikt werd of is die pas op latere leeftijd ontstaan en wat waren dan de triggers?

Storend is ook de totale passiviteit van Lucas. Hij verhuist maar durft geen knoop door te hakken over zijn huwelijk. De confrontatie met zijn manipulatieve moeder is lastig en ongeloofwaardig, hoewel haar reactie totaal onvoorstelbaar en begrijpelijk tegelijk is. De moeder van Lucas en Suzanne is eigenlijk wellicht nog het interessantste personage, ze probeert de daden van haar man voor zichzelf goed te praten. Wil niet zien wat hij gedaan heeft en gaat vervolgens zielig lopen doen, terwijl ze heel goed weet en wist dat er iets niet in de haak was.

Elk personage bevindt zich in een impasse waar onmogelijk uit te komen lijkt. Daarbij is het vreemd dat het hoofdpersonage aan de ene kant zo bezig is met wat zijn vader zijn zusje (en hemzelf) heeft aangedaan en tegelijk niet het probleem lijkt te zien in zijn eigen vriendschap met de tienjarige Riley. Hoewel Riley duidelijk niet in een veilige gezinssituatie verkeert komt het geen enkele keer in Lucas op om professionele hulp voor de jongen te zoeken.

Al met al overtuigt Het beste wat we hebben dus niet. Het is een boek met een interessant thema waarin het verleden continue op de loer ligt maar zich nergens echt laat zien. De schrijfstijl van Op de Beeck leest prettig, maar de gevolgen van voorafgaande gebeurtenissen blijven te veel aan de oppervlakte en de hoofdpersonages gaan nergens op zoek naar een verklaring of en oplossing. Lucas is niet het meest geschikte personage om dit verhaal te vertellen. De overtuigende confrontatie met het verleden en de toekomst blijft uit en dat zijn gemiste kansen voor een psychologisch interessant verhaal.