Een meesterlijk plot

Jay Kristoff (1973) is en Australische auteur van fantasy- en sciencefictionboeken. Samen met Arnie Kaufman schreef hij de Illuminae-serie en van zijn hand verscheen eerder ook de Lotus War-serie. Zijn meest recente serie is de Nimmernacht-trilogie, waarvan het eerste en tweede deel intussen zijn verschenen, zowel in het Engels als in de Nederlandse vertaling. De Nederlandse vertaling van het eerste deel Nimmernacht is van de hand van Selma Soester en verscheen bij uitgeverij Luitingh-Sijthoff in 2017.

De vader van hoofdpersonage Mia wordt als een verrader opgehangen terwijl zij toekijkt. Vervolgens worden ook haar moeder en broertje gevangengenomen, maar de tienjarige Mia weet te ontsnappen en komt terecht bij Mercurio. Ze gaat bij hem in de leer om uiteindelijk opgeleid te worden tot Klinger van de Rode Kerk, gewijd aan de duistere godin Niah, en op die manier wraak te kunnen nemen op de hooggeplaatste mannen die haar haar familie afpakten.

Het verhaal wordt niet verteld door Mia, maar door ‘iemand die haar werkelijk kende’ en die als alwetende verteller optreedt in de roman. Deze alwetende verteller neemt ons mee in de wereld die Kristoff schiep voor zijn trilogie en die tot in alle detail is uitgewerkt en kloppend is gemaakt. Het kost tijd om een lezer kennis te laten maken met zo’n nieuwe wereld, maar daar heeft de verteller iets slims op gevonden; voetnoten.

“Nou, goed dan. Een korte uitleg, als u me toestaat. Elke religie heeft een antagonist nodig. Kwaad tegenover goed. Zwart tegenover wit. Voor de bevolking van de Republiek wordt deze rol vervuld door Niah, de Godin van de Nacht, Onze Vrouwe van Gezegende Moord, zustervrouw van Aa, ook wel de Moer genoemd (zoals jullie ongetwijfeld al vermoedden).”

De voetnoten van de alwetende verteller geven de lezer op een subtiele manier heel veel informatie over de wereld waarin deze zich op dit moment bevindt, zonder dat deze zijpaden, verhalen en feiten het verhaal wollig of ondoorgrondelijk maken. Het verhaal blijft daardoor, ondanks de omvang van het boek, goed leesbaar. Ook getuigen de voetnoten van een geweldige dosis – meestal droge – humor.

De alwetende verteller heeft aan het begin van zijn verhaal nog een waarschuwing voor de lezer, en dat is er een die in elk geval serieus genomen moet worden.

“En als de onaangename realiteit van bloedvergieten uw ingewanden in pudding verandert, hou er dan rekening mee dat er op deze pagina’s wordt verteld over een meisje dat zich verhoudt tot moord als een maestro tot muziek. Die met ze-leefden-nog-lang-en-gelukkig deed wat een zaagblad doet met huid.”

De beschrijvingen van gruwelijkheden, martelingen en ander bloedvergieten gaan de lezer met een teer hart niet in de koude kleren zitten. Toch zou ik iedere lezer dit naar horror neigende verhaal willen aanraden. Het verhaal dreigt clichématig af te lopen, ondanks de geweldige wereld en de originele details die daarvan deel uitmaken; natuurlijk overwint onze heldin alle beproevingen, anders zou ze onze heldin niet zijn. Maar dan blijkt dat Kristoff de lezer, die denkt dat het verhaal bijna zijn (teleurstellende) einde heeft bereikt, al die tijd op het geheel verkeerde been gezet heeft en volgt een plottwist waar enkel een diepe buiging voor op zijn plaats is.

Nimmernacht is dus een veelbelovend eerste deel van de trilogie en voor elke fantasy-lezer een must, zelfs als je geen fan bent van horrortaferelen; je doorzettingsvermogen zal worden beloond.