Bloemrijk, maar intrigerend

‘Wanneer je iemand tegen al het kwaad van de wereld wilt beschermen, ontneem je deze persoon ook veel van het goede.’ Als bittere sinaasappels, geschreven door Milena Palminteri en vertaald uit het Italiaans door Saskia Peterzon-Kotte, is uitgebracht in het Nederlands in 2025, gaat hierover. Het is een verhaal dat zich afspeelt in Sicilië en neemt de lezer in twee verhaalperspectieven mee, waarbij het laveert tussen 1960 (Zonder familie) waarin het perspectief van Carlotta, 36 jaar en op zoek naar de waarheid over haar oorsprong en haar familieverhaal verteld wordt en de tijd tussen 1924 en 1932 waar zù Pippino’s perspectief belicht wordt in ‘Het ware verhaal’.
Carlotta krijgt op haar werk in het archief een akte in handen die licht werpt op wie zij werkelijk is. Ze gaat daardoor op zoek naar wie haar ouders zijn. Want zijn dit nu de mensen waarbij ze opgegroeid is of niet? De enige die het echte verhaal kent is advocaat Guiseppe Calascibetta, ook wel oom (zù) Pippino genoemd door Carlotte. Hij is in haar hele leven de enige stabiele factor. We worden als lezer meegenomen naar een gebeurtenis in 1924, de 16-jarige Sabedda wordt ongewenst zwanger van Stefano. Dit leidt ertoe dat Carlotta wordt geboren. Deze gebeurtenis en de intriges van Bastiana, de moeder van Nardine, die als enig doel heeft haar dochter een vaste plek te geven in een adellijke familie door huwelijk en moederschap, leiden vervolgens tot mysteries, verdwijningen en moord. Plaats daarbij de omerta, de Siciliaanse zwijgzaamheid, en je blijft van begin tot eind getriggerd om de uitkomst te achterhalen. Zù Pippino, in 1960 een hoogbejaarde man, kan en wil het geheim niet uit de doeken doen voor Carlotta, waardoor hun relatie op scherp komt te staan. Stukje bij beetje komt de waarheid echter naar voren. Een adellijke familie bestaande uit twee gezinnen, twee ouders uit twee verschillende arme gezinnen die allebei hogerop willen komen en hun dochters daarvoor opofferen, en een rentmeester die zich ontpopt tot een ware maffioso. Dat alles in de tijd van de fascistische opkomst en het bewind van Mussolini leidt tot een spanning in het kleine Siciliaanse dorp. Niet alleen in 1924, maar ook in 1960.
De hoofdstukken waarin Carlotta’s verhaal beschreven wordt beginnen klein, maar nemen uiteindelijk alle plaats in binnen het verhaal. Steeds weer komt de titel naar voren, de bittere sinaasappels. Het beschrijft de enting op een bittersinaasappelboom, want ‘Er is geen boom die de benaming ‘moederplant’ meer verdient dan de bittersinaasappelboom: onverschrokken doorstaat ze alle weeromstandigheden om haar missie te volbrengen en de nieuwe plant, die anders is dan zijzelf maar wel uit haar ontspruit sterk en uitbundig te maken’. In dit verhaal is deze beschrijving die in het naschrift te lezen is, Van toepassing op de vrouwen die gezamenlijk zorgen voor baby en kind Carlotta dat zich, juist doordat haar leven zo’n andere draai krijgt door verschillende acties van de mensen waaraan ze is overgeleverd, ontwikkelt tot een krachtige sterke vrouw.
Het begin van het verhaal kan wat verwarrend zijn door de Italiaanse namen en de familiebanden die in razendsnel tempo worden beschreven. De kracht van het verhaal, de poëtische beeldspraak, de intriges en de beleving van de verschillende hoofdfiguren maken het echter tot een boek dat je zeker met plezier gaat lezen.