Lezersrecensie
Grenzeloze naïviteit
Tijdens mijn studie was ik lid van een dispuut met de naam Gapende Hoogten. Dat was afgeleid van een boektitel. Dat wist ik. En jarenlang heb ik geloofd dat het hier ging om Wuthering Heights van Emily Brontë. Dat bleek niet te kloppen. Het ging om Yawning Heights van Alexander Zinoviev. Woeste- versus Gapende hoogten.
Recent kwam de familie Brontë weer langs in het prachtige ‘Het lied van ooievaar en dromedaris’ van Anjet Daanje. Daanje vertaalde ook de gedichten van Emily Brontë. De jongste van de drie zusters. Emily schreef ook precies één roman die inmiddels tot de Engelse klassiekers behoort: Woeste Hoogten.
Genoeg reden om dit boek, geschreven in 1847, te lezen.
Centraal staan de families Earnshaw en Linton. Ze bewonen twee nabij gelegen landgoederen, Woeste Hoogten respectievelijk Trushcross Grange, nabij het fictieve dorpje Gimmerton.
Huishoudster Nelly Dean vertelt aan de toevallige huurder van Trushcross Grange, Lockwood, het dramatische verhaal van de twee families. Het verhaal begint in 1777 en beslaat een periode van ongeveer 25 jaar. Centraal in het verhaal staat de door de ‘oude’ heer Earnshaw op een zakenreis opgepikte vondeling Heathcliff. Deze wordt na de dood van zijn weldoener vernederd door erfgenaam Hindley Earnshaw en verwezen naar de keuken van het huis. Heathcliff verlaat de familie om later als rijk man terg te keren waarna hij op vreselijke wijze de beide families Earnshaw en Linton naar de ondergang brengt.
Het is niet altijd gemakkelijk om ‘who-is-who’ te onderscheiden. Zeker in het begin van het boek. Zo komt de naam Catherine voor met de achternamen Earnshaw, Linton en Heathcliff, en trouwen verschillende neven en nichten met elkaar. Het aantal leden van de familie is beperkt, maar leidt hier en daar toch tot verwarring. Althans bij mij.
Interessant is de rol van de verteller, Nelly Dean. Zij is huishoudster, maar heeft op meerdere plekken in het boek een mening die zij niet onder stoelen of banken steekt. Niet helemaal gebruikelijk in die tijd, lijkt mij.
Heathcliff is in het boek de vertegenwoordiger van het kwaad. Toch oefent hij een blijkbaar onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op een aantal leden van de familie. Hindley Earnshaw, die hem zijn hele vermogen geeft, de twee Catherines. En ook de twee jongelingen Hareton en Linton. Het deed mij denken aan het boek Noodlot van Couperus waar de hoofdpersonen ook zichzelf vakkundig naar de ondergang helpen. Als lezer zit je soms met kromme tenen naar de grenzeloze naïviteit en goedgelovigheid van de hoofdpersonen te kijken.
Brontë laat de lezer tot de laatste 5 pagina’s in het ongewisse over de afloop. Een kunst.
Woeste Hoogten is geschreven in een tijd dat rangen en standen in de (Engelse) samenleving zo ongeveer standaard waren. De familie Brontë hoorde daar ook bij. De diepere betekenis van dit zwarte dramatische verhaal laat zich niet zomaar verklaren. Is het een verhaal over onbereikbare liefde? Een verhaal over goed en kwaad? Een verhaal over (logische) wraak wanneer je iemands’ eergevoel aantast? Een verhaal over ondergang?
In ieder geval een nog steeds toegankelijk verhaal met veel complexiteit en ruimte om over na te denken.
Recent kwam de familie Brontë weer langs in het prachtige ‘Het lied van ooievaar en dromedaris’ van Anjet Daanje. Daanje vertaalde ook de gedichten van Emily Brontë. De jongste van de drie zusters. Emily schreef ook precies één roman die inmiddels tot de Engelse klassiekers behoort: Woeste Hoogten.
Genoeg reden om dit boek, geschreven in 1847, te lezen.
Centraal staan de families Earnshaw en Linton. Ze bewonen twee nabij gelegen landgoederen, Woeste Hoogten respectievelijk Trushcross Grange, nabij het fictieve dorpje Gimmerton.
Huishoudster Nelly Dean vertelt aan de toevallige huurder van Trushcross Grange, Lockwood, het dramatische verhaal van de twee families. Het verhaal begint in 1777 en beslaat een periode van ongeveer 25 jaar. Centraal in het verhaal staat de door de ‘oude’ heer Earnshaw op een zakenreis opgepikte vondeling Heathcliff. Deze wordt na de dood van zijn weldoener vernederd door erfgenaam Hindley Earnshaw en verwezen naar de keuken van het huis. Heathcliff verlaat de familie om later als rijk man terg te keren waarna hij op vreselijke wijze de beide families Earnshaw en Linton naar de ondergang brengt.
Het is niet altijd gemakkelijk om ‘who-is-who’ te onderscheiden. Zeker in het begin van het boek. Zo komt de naam Catherine voor met de achternamen Earnshaw, Linton en Heathcliff, en trouwen verschillende neven en nichten met elkaar. Het aantal leden van de familie is beperkt, maar leidt hier en daar toch tot verwarring. Althans bij mij.
Interessant is de rol van de verteller, Nelly Dean. Zij is huishoudster, maar heeft op meerdere plekken in het boek een mening die zij niet onder stoelen of banken steekt. Niet helemaal gebruikelijk in die tijd, lijkt mij.
Heathcliff is in het boek de vertegenwoordiger van het kwaad. Toch oefent hij een blijkbaar onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op een aantal leden van de familie. Hindley Earnshaw, die hem zijn hele vermogen geeft, de twee Catherines. En ook de twee jongelingen Hareton en Linton. Het deed mij denken aan het boek Noodlot van Couperus waar de hoofdpersonen ook zichzelf vakkundig naar de ondergang helpen. Als lezer zit je soms met kromme tenen naar de grenzeloze naïviteit en goedgelovigheid van de hoofdpersonen te kijken.
Brontë laat de lezer tot de laatste 5 pagina’s in het ongewisse over de afloop. Een kunst.
Woeste Hoogten is geschreven in een tijd dat rangen en standen in de (Engelse) samenleving zo ongeveer standaard waren. De familie Brontë hoorde daar ook bij. De diepere betekenis van dit zwarte dramatische verhaal laat zich niet zomaar verklaren. Is het een verhaal over onbereikbare liefde? Een verhaal over goed en kwaad? Een verhaal over (logische) wraak wanneer je iemands’ eergevoel aantast? Een verhaal over ondergang?
In ieder geval een nog steeds toegankelijk verhaal met veel complexiteit en ruimte om over na te denken.
5
Reageer op deze recensie
