Meer dan een ridderroman

Stuk las ik ze vroeger de jongensboeken over ridders en kastelen. Rond mijn twintigste verslond ik romans over Arthur, Tristan en Isolde, Roeland, Robin Hood etc De veertig jaar daarna niet een ridderroman meer gelezen. Tot een recensie van Rob Schouten mij nieuwsgierig maakte naar het nieuwe boek van Nico Dros.

Willem Die Madoc Maakte is de titel van de roman. Een raamvertelling. Willem de Reuvere een ziek thuis zittende historicus krijgt een middeleeuws boek in zijn bezit. Het blijkt werk van de schrijver van De Vos Reynaerde te zijn. Over deze middeleeuwse vertaler/schrijver is weinig tot niets bekend, men vermoedt dat zijn naam Madoc is. Die leefde ergens eind twaalfde begin dertiende eeuw. De Reuvere, Middeleeuwen-deskundige, laat zijn verbeelding de vrije loop en beschrijft in drie delen een imaginaire geschiedenis over deze schrijver.

Een schip vergaat voor de Vlaamse kust alle opvarenden verdrinken, behalve een kleine jongen. Hij lijkt van hoge komaf. Een abt neemt hem op in zijn klooster in de hoop dat de onbekende rijke familie van de jongen hem komt halen en de abdij rijkelijk zal belonen. Dat gebeurt niet. Beda, zoals hij is genoemd, groeit op in het klooster. Hij is intelligent en komt onder de hoede van magister Andulf, samen kopieren ze boeken en geschriften. Hij leest veel en komt tot de overtuiging dat God en de hemel niet bestaan. Na de dood van zijn leermeester ontvlucht Beda het klooster. Een strafexpeditie die hij voor zijn vertrek uitvoerde heeft desastreuze gevolgen voor hem. De kerk wil hem berechten en blijft hem zoeken, meerdere malen moet hij vluchten als de grond onder zijn voeten te heet wordt. In deel twee komt hij met een nieuwe naam, Madoc, in dienst van een graaf wiens rechterhand hij wordt. Hij voert bestuurlijke en sociale hervormingen in. En vertaalt en herschrijft een fabel, die hij succesvol voordraagt voor de kasteelbewoners. Na de dood van de graaf grijpen zijn vazallen de macht en Madoc moet vluchten. In deel drie gaat hij werken voor een rijke poorter en zet hij zijn agnostische gedachten op papier. Hij noemt zich nu Willem. De kerk weet hem in te rekenen en vind ook zijn op schrift gestelde levensovertuiging.

Een prachtig vertelde geschiedenis. Alleen jammer dat die werd omlijst door het verhaal van een wat verongelijkte schrijvende man die negenhonderd jaar later leefde. Zijn verhaal is veel minder uitgewerkt en is bijna helemaal niet verweven met het middeleeuwse verhaal.

Het levensverhaal van de drenkeling leest als de ridderboeken uit mijn jeugd. Maar je doet het boek te kort het daarbij te houden. De roman heeft meerdere lagen zoals het niet-geloofsleven van de hoofdpersoon. En trouw zijn, is het soms voor de ander beter zogenaamd ontrouw te zijn? En prachtige sfeerbeelden van een al lang vervlogen tijd.