Teveel taai

Tijdens het samenstellen van het 'eindoordeel' van de (Libris)leesclub met dit boek discussieerden (kort) over of de toekomst in dit boek apocalyptisch, dystopisch, Orwelliaans of angstaanjagend was. We kwamen uit op sinister. Daar kon ik wel mee leven, hoewel ik niet erg onder de indruk raakte van die toekomst. Nergens wordt duidelijk hoe deze wereld 'functioneert', er wordt iets gemompeld over een basisinkomen, veel vrije tijd en er zijn wat robots, en voor het tweede deel van de reis naar de onbekende bestemming waarheen 'ik' zich laat brengen, wordt een zelfrijdende auto opgevoerd, maar verder dan dat gaat het niet.

Het verhaal speelt zich natuurlijk (spoiler!?) ook niet af in de toekomst, maar in een door 'ik' verbeelde toekomst. Dat is een goede vondst. Eventjes. Maar eerlijkheidshalve moet ik bekennen dat ik veel nieuwsgieriger was naar die toekomstige wereld dan naar 'ik' en wat hij te vertellen had.
Achteraf denk ik dat de premisse dat mensen lethargisch worden als zij kunnen beschikken over een basisinkomen, mij al vanaf het begin af aan dwarszat.. Het werd verteld, maar nooit aangetoond of onderbouwd waardoor het me nooit overtuigde. Behalve ik was er verder geen lethargisch mens te bekennen! Het is dan ook een mensbeeld dat totaal geen recht doet aan al die mensen die (nu) vrijwilligerswerk doen in verpleeghuizen, op scholen, in wijkgebouwen, op sportclubs, etc. etc. Al die mensen krijgen geen cent en zorgen toch voor anderen, maken (al dan niet geweldige) kunst, hebben moestuinen, verzorgen dieren, schrijven boeken, lezen poëzie, verdiepen zich in geschiedenis, verven hun huis of dat van een ander, staan uren in regen en wind zodat sportwedstrijden kunnen plaatsvinden, enz. Natuurlijk zullen er mensen zijn die 'niets' gaan doen als zij niet meer verplicht worden om hun tijd te besteden aan dingen die ze niet zouden doen als ze er niet voor betaald werden, maar dat geldt niet voor iedereen. Lang niet voor iedereen, denk ik zelfs. En die paar studies die er naar geweest zijn, wijzen daar ook niet op. Natuurlijk hoeft van Essen daar geen rekening mee te houden, maar zijn misantrope wereldbeeld wordt nergens en door niets in De goede zoon onderbouwd, met als enige uitzondering ik.

De momenten dat ik vertelde over zijn periode in het archief, en 'het klooster' en de tijd die hij met zijn moeder doorbracht in het verzorgingstehuis vond ik aardig, en de overdenkingen met betrekking tot herinneringen, schrijven, de rol van kunst en (het vertellen van) verhalen vond ik zelfs uitermate boeiend, maar de opvulling daaromheen/tussendoor én de plot vond ik, helaas, uitermate saai.Die boeiende stukken zorgden ervoor dat ik door bleef lezen op zoek naar weer een hoogtepunt, maar dat zoeken naar die hoogtepunten zorgde er tegelijkertijd voor dat het verhaal tussen die spaarzame hoogtepunten in taaier en taaier leken te worden.