Recensie De lijst van meneer Rosenblum

Dit boek kreeg ik als recensie-exemplaar en ik dacht dat het wel wat zou kunnen zijn. Volgens de flaptekst zou het een liefdesverhaal zijn van een echtpaar dat ergens anders opnieuw begint en zichzelf weer terugvindt. Het gaat om een Jodenechtpaar dat zich vanwege het nationaal socialisme gedwongen voelt al voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog naar Engeland te vertrekken.
Reacties op de achterflap: “kostelijk, ontroerend, verrassend, heerlijk; een mooi, humoristisch verhaal over alles achterlaten en ergens anders opnieuw beginnen”.
Maar hoewel ik een serieus boek verwachtte over de belevenissen van dit echtpaar en hun relatie vond ik de inhoud van dit boek vaag en infantiel en van een onrealistisch "In den Soeten Suykerbol"-gehalte.
2/3 van het boek gaat over de obsessie van de man met het assimileren, ofwel: met hoe hij zoveel mogelijk een "echte" Engelse gentleman kan worden. Het verhaal schiet daarbij geen centimeter op. Het hele boek door vraag ik me af welke bedoeling de schrijfster heeft met dit boek, en waar het naartoe gaat. En aan het eind is me dat nog niet duidelijk. Beoogt de schrijfster serieus de problemen te laten zien die zich voor kunnen doen als je noodgedwongen moet verblijven in een ander land waar je niet echt geaccepteerd en zelfs gewantrouwd wordt en de cultuur ook een andere is als de cultuur van je land van herkomst? Of gaat het over welke aanslag zo’n gebeurtenis kan doen op een relatie? Wat mij betreft geen van beiden. Want waar het boek blijkbaar toch humorvol zou moeten zijn doet het tegelijkertijd af aan de beeldvorming over deze vragen. De hoofdmoot is: de lachwekkende, ongeloofwaardige en uiterst kinderlijke manier waarop meneer Rosenblum omgaat met de aanpassing en de voortdurende tegenslagen die hij ondervindt, terwijl hij toch ook in één klap zich opwerkt tot een tamelijk vermogend eigenaar van een tapijtenfabriek. De ontwikkeling van dit laatste wordt maar heel summier besproken. Maar als een man die zich verder lijkt te gedragen als een tamelijk onverantwoordelijk kind van 12 vind ik ook deze supersnelle ontwikkeling ongeloofwaardig en inconsistent. Het verhaal blijft een bepaalde triestheid houden omdat mevrouw Rosenblum blijft steken in heimwee, verdriet, terugtrekking, eenzaamheid en depressief gedrag. Tot een wederom noodlottige gebeurtenis bijna haar dood wordt en ze in één klap verandert tot een zelfstandige en positieve vrouw die haar verdriet zomaar ineens verwerkt lijkt te hebben.
En zo ervaar ik meer dingen als inconsistent en onrealistisch: de relatie van de dochter met haar moeder lijkt afstandelijk te zijn, terwijl die met de vader als intiem beschreven wordt; de oorzaak daarvan blijft in het midden. En dat terwijl de moeder duidelijk van haar dochter houdt. Verder de plotselinge en totaal onverwachte dood van Curtis, de vriend van meneer Rosenblum, waarbij er geen andere oorzaak lijkt te zijn dan zijn leeftijd, terwijl hij nog een heel energieke man was tot dan toe. Dit komt op mij over als een noodzakelijk gebeuren om het verhaal een mooi slot te kunnen geven.
Voor de rest worden m.i. andere personages beschreven als door traditie of eigenbelang of capsones of wantrouwen naar Joden bepaalde mensen met kinderlijk of dom gedrag.
Enkelen daarvan blijken door een gebeurtenis of situatie toch ook weer ineens grote vrienden te zijn of te worden van meneer Rosenblum en hem behulpzaam te zijn.

Aan het eind staan vragen voor leesclubs, die ik niet anders kan zien als het intrappen van open deuren en erg kinderlijk gesteld. Gezien de onderwerpen van deze vragen zou ik de inhoud van dit boek blijkbaar serieus moeten nemen. Dat lukt me echter niet.

Alleen over de schrijfstijl kan ik positief zijn. Die spreekt me aan. De zinsbouw, de dialogen, de beeldende beschrijvingen. Het laatste 1/3 gedeelte van het boek vond ik wel aardig om te lezen omdat in dat stuk veel dingen gebeuren en de sfeer positief is.