Publiek privaat en puriteins: Tijdsgewricht magnifiek verbeeld

Dit is het eerste boek van Coetzee dat ik las en wat voor een boek! Het is geschreven in 1999 maar zou ook nu geschreven kunnen zijn.Na bijna 25 jaar is dit boek actueler dan ooit. De aanhoudende stroom van metoo en “ongepast gedrag” incidenten is een indicatie van “actualiteit” of beter wellicht universaliteit van dit boek.
Disgrace vertelt het verhaal van David Lurie: een professor Engels aan de universiteit van Kaapstad. Nadat hij een seksuele affaire heeft met Melanie Isaacs, een van de studenten die hij lesgeeft, wordt hij geschorst van de universiteit. Hoewel hij zijn schuld bekent toont hij geen berouw en weigert hij zijn excuses aan te bieden voor zijn gedrag. Om te ontvluchten aan de beruchte status die de affaire en bijbehorende rechtszaak hem hebben opgeleverd in Kaapstad trekt hij in bij zijn dochter Lucy op het platteland in het oosten van Zuid-Afrika. Lurie geniet van de rust en de eenvoud van het rurale leven tot hij en Lucy op een dag worden aangevallen door een groep misdadigers. Na de aanval veranderen zowel de persoonlijkheden als het wereldbeeld van Lucy en David drastisch.Ook hun vader-dochter relatie wordt beïnvloed. Er wordt van de universiteit uit alles aan gedaan om Lurie te bewegen terug te keren , te bekennen en zijn spijt te betuigen. Dat laatste weigert hij pertinent.
Vincent Blok schreef hier al eerder een mooie review waarin hij zich scherp keert tegen wat hij noemt: het” bekentenisfetisjisme” en hij constateert dat de grenzen tussen privaat en publiek lijken te vervagen en niemand meer het recht lijkt te willen hebben om te zwijgen. Dat is nou juist wat de hoofdfiguur wil, geen publiek” mea culpa” maar zwijgen. Mijn favoriete zin uit het boek is dan ook:” We leven in een puriteinse tijd.Het privéleven is een publieke zaak. Voyeurisme s respectabel, voyeurisme en sentiment.Ze wilden een spektakel, een mea culpa klopperij, wroeging en tranen als het even kon. Een tv show eigenlijk, die gunde ik ze niet” Het is deze zin die voor mij ook kenmerkend is voor de actualiteit waarin je de tv niet aan kan zetten of krant openslaan of er wordt ergens wel excuus voor aangeboden.
Het boek laat mijns inziens ook duidelijk zien hoe men kan afglijden en een “ mid-life crisis “ kan ontaarden in zoveel meer, maar ook hoe men met tegenslagen kan leren leven.
Dit verhaal speelt zich bovendien nog af in Zuid-Afrika waardoor het nog een extra laag krijgt.