Niets is wat het lijkt

Barbara en haar vriend Robbert gaan samen met Rens, het zevenjarige zoontje van Barbara, op vakantie naar de Ardennen. Robbert, die uitgever is, heeft daar een huisje kunnen huren via één van zijn auteurs. Deze auteur, wiens naam in het verhaal niet genoemd wordt, heeft jaren geleden een zeer succesvolle roman geschreven. Sindsdien woont en werkt hij in de Ardennen, maar zijn tweede roman wil niet erg vlotten. Hij is voor zijn nieuwe boek geïnspireerd geraakt door de vermissing van Emma, een jonge Nederlandse vrouw met een verstandelijke beperking die hij in de Ardennen persoonlijk heeft leren kennen.

Tijdens de vakantie trekt Robbert zich vaak terug om te werken en zoeken Barbara en de auteur elkaar op. Er ontstaat een vriendschap tussen die twee. Wanneer Rens zich begint te vervelen, verzint Barbara een speurtocht waarin het verdwenen meisje Emma de hoofdrol speelt. Barbara, Rens en de auteur gaan helemaal op in de speurtocht, totdat deze een bijzondere wending neemt die hen richting de waarheid lijkt te brengen. Maar niets is wat het lijkt.

Dagboek uit de rivier is het thrillerdebuut van Frederik Baas, een pseudoniem van Jan van Mersbergen (1971). Hij schreef eerder acht romans, een novelle en een ‘verboeking’. In 2014 werd hij bekroond met de F. Bordewijkprijs voor De laatste ontsnapping.

Dagboek uit de rivier is geschreven vanuit het perspectief van de naamloze auteur (de Schrijver). De suggestie wordt gewekt dat dit verhaal het eindproduct van de Schrijver zou kunnen zijn, de tweede bestseller waar de uitgever al zo lang op wacht.

Baas geeft de lezer het gevoel alwetend te zijn door de Schrijver ook situaties te laten schetsen waar hij helemaal geen deelgenoot van is geweest. Op deze wijze neemt de Schrijver de lezer mee in zijn suggestieve wereld, brengt hij de lezer in de waan dat de wereld die hij schetst de werkelijkheid weerspiegelt, maar ondertussen laat de Schrijver alleen dát zien wat hij met de lezer wil delen. Niet meer en niet minder. Dit doet Baas subtiel en nauwkeurig. Het resultaat is een zeer interessant verhaal waarin de lezer soms de werkelijkheid uit het oog verliest.

Deze manier van vertellen maakt nieuwsgierig. Het is dan ook met name de nieuwsgierigheid naar de afloop en het ogenschijnlijk eenvoudige taalgebruik die het boek een pageturner maken, want het verhaal kent geen daadwerkelijke spanning zoals men van een thriller mag verwachten. Voorspelbare plotwendingen volgen elkaar op. De ontknoping is wél verrassend, maar toch teleurstellend. De ontknoping ligt geheel in lijn met de karakters, maar vormt misschien juist om die reden een anticlimax.

Dagboek van de rivier is een vermakelijke en originele roman die je in één keer uit wil lezen, maar geen thriller. Een prima roman, maar geen must-read.