Niet alle bestsellers bekoren mij ... maar deze! Wauw!

Het verhaal in deze bestseller wordt verteld door een schrijver die Ilja Leonard Pfeijffer heet, zijn alter ego. Hij beschrijft zijn verblijf in het Grand Hotel Europa, vergane glorie temidden van het door miljoenen toeristen overstroomd Venetië, nadat er een plots einde kwam aan zijn relatie met Clio. Hij is beste maatjes met ondermeer de piccolo met een migrantenachtergrond en de manager, die zich majordomus laat noemen. De roman speelt zich niet enkel af in Venetië. Pfeijffer neemt je mee op sleeptouw naar ondermeer Skopje, Amsterdam, Afrika en Abu Dhabi. Ondertussen weeft hij een andere verhaallijn doorheen zijn werk, de jacht op een verloren gewaand schilderij van Caravaggio. Meesterlijk.

‘Nee, Ilja, (zo zegt Clio, de vriendin van ilja) we moeten er niet langer omheen draaien. De inname van Rome door de barbaren heeft minder schade aangericht dan de kortgebroekte horden die ons thans overspoelen. We zijn getuige van de laatste en definitieve barbaarse invasie van Italië. Dit wat je hier ziet, is de begrafenis van Europa, en al die toeristen hier staan erbij, kijken ernaar en maken er foto’s van zonder te beseffen dat zij het zijn die drieduizend jaar Europese cultuur de nek om hebben gedraaid.’

Met deze zin schetst Ilja Leonard Pfeijffer zowat het belangrijkste thema van dit wonderbaarlijke boek, zowat het beste van het beste dat ik ooit las. De overrompeling van Europa door miljoenen toeristen, zij die zogenaamd cultuur opsnuiven door in Venetië een plastieken gondel met flikkerende lampjes op de kop te tikken, betekenen de ondergang, het verval of het failliet van ons continent. Hij weet zijn weergaloze argumenten in te pakken in een taal die minstens op dezelfde eenzame hoogte verwijlt als die van Jeroen Brouwers. Dit is een boek dat, voor mij althans, druipt van zinnen om van te kwijlen. Of is dit erover? Komaan, ik schotel jou, beste lezer, een aantal sublieme kleinnoodjes voor. Oordeel zelf.

• Ilja heeft zich laten overhalen om samen met zijn vriendin Clio te zonnen op een strand in Italië: (p 360)
‘Het democratisch verheffingsideaal van vrijheid, gelijkheid en vakantie was uitgemond in roodverbrand, obees exhibitionisme van een waardenvrije en waardeloze welstand met een overvloed aan vrije tijd en een gebrek aan fantasie. Het enige idee dat de invasie van deze stranden motiveerde, was het ontbreken van een beter idee. Recreatie was een gewoonterecht geworden, waarvoor men bereid was anderen de strot door te snijden, en het banale en toevallige feit dat eigenlijk niemand het leuk vond, mocht geen reden zijn om dat recht niet op hoge toon voor zichzelf op te eisen.’
Geef toe, je denkt voortaan tweemaal na voordat je jouw plekje inpalmt op zo’n subtropisch strand. Maar zet nog even door, d’r komt nog!

• Je kan je in een relatie af en toe verwachten aan een fiks meningsverschil, niet? Zo ook tussen Ilja en zijn Clio. Maar Pfeijffer verwoordt dat op p 402 als volgt:
‘De crisis duurde meerdere dagen en oscilleerde tussen het stilzwijgend accepteren van de veroordeling en het opnieuw aanhoren van het requisitoir.’
Je zou er bijna een ruzie voor over hebben.

• In dit boek geen goed woord over toeristen. Je vindt bijvoorbeeld dit exemplaar op p 406:
Mensen dijen uit van vrije tijd. In plaats van zich smal en efficiënt te bewegen van vertrekpunt naar doel en van taak naar verplichting, blubberen ze in al hun ledigheid uit over de breedte van hele stegen. Hun richtingloosheid is als cholesterol dat de bloedsomloop van de stad belemmert en infarcten veroorzaakt. Hun bestaan is een obstakel. Hun aanwezigheid is een onverantwoorde verkwisting van kostbare ruimte. De vanzelfsprekendheid waarmee zij het recht opeisen andermans straten te obstrueren, is een gotspe. Als dank voor het voorrecht om een glimp te mogen opvangen van de grootsheid en schoonheid van een stad die ze op geen enkele manier waardig zijn, zouden ze hun bestaan tot een minimum moeten beperken en zich schuchter verontschuldigend langs de muren moeten schuren terwijl ze hun ogen neerslaan van schaamte. In plaats daarvan leggen ze wijdbeens in hun ondergoed beslag op de pleinen en stouwen de straten vol met hun horkerige massa-egoïsme.’

• Ik neem jullie tenslotte mee naar p 300, waar Pfeijffer aangeeft waarover dit boek hoort te gaan.
(…) Het moet een liefdesverklaring worden aan Europa vanwege wat het ooit was, dat op dit moment vanwege wat het ooit was onder de voet wordt gelopen door de laatste en definitieve barbaarse invasie. Het wordt een triest boek over het einde van een cultuur.’

Ach, en zo zou ik nog een tijdje willen doorgaan. Het zal je niet verbazen dat ik deze roman met een big smile en veel genoegdoening sterk wil aanbevelen. Noteer de titel op je nog-te-lezen-lijstje of flaneer met je partner tersluiks naar een boekhandel en stap linea recta naar de P van Pfeijffer bij Nederlandstalige romans. Je zal terechtkomen in een hemels talig landschap. Doen!