Veel fantasie en mooie taal, maar ook verwarring en onduidelijkheden

De prachtige omslag en aanprijzing van zijn docent Jonathan Safran Foer op de achterkant, maakten mij nieuwsgierig naar dit debuut van Sebastiaan Chabot. Maar door de poëtische taal en vele metaforen was het boek moeilijk door te komen en het verloop van de geschiedenis van de hoofdpersonen is mij niet helemaal duidelijk geworden.
Kurt Kuschfeld, 51 jaar oud werkt als straatlichtbewaarder, in november 1950, “maar wil simpelweg de envelop van zijn leven dicht likken. Hij verlangt niet naar een groots en meeslepend einde, gewoon een einde, dat hij kan zien aankomen.” Zijn alter ego wil daar een stokje voor steken. “Ik ben alles wat u niet heeft besloten, net zoals u datgene bent waartoe ik niet ben overgegaan. U heeft over vele zaken in uw leven mogen beschikken, maar over uw dood heeft u geen zeggenschap.”
Victor, het achterkleinkind van deze Kurt, verbrandt het portret van zijn overgrootvader, samen met zijn broertje en twee vrienden. “Dit schilderij spookt, zelfs mijn vader weet niet precies wie het is, behalve dat het ooit zijn opa was. Hij is er ook een beetje bang voor.”
Vader is boos op zijn zoon, maar ook nieuwsgierig naar het verhaal van zijn opa en gaat op onderzoek uit. Er wordt terug geblikt en gesproken met elkaar, maar de precieze gang van zaken is mij uiteindelijk niet helder geworden.
De taal in de hoofdstukken over Kurt is poetisch en verrassend, maar leidt ook af en maakt het moeilijk om doorheen te komen. Het volgende stukje over zwerflicht is vooral verrassend en bijzonder;” een jeugdig stroompje electriciteit maakte zich los van de oorspronkelijk ingezette baan en zette de gehele lantaarnpaal op, laten we zeggen permanent effect. Een enkeling die was blootgesteld het voortvluchtige stroompje en het had overleefd zou de rest van zijn korte leven naar verbrand haar ruiken. Eenieder verloor de taal waarin hij was opgegroeid, maar sommigen ervoeren een soort bevrijding in een taal die hun niet eerder eigen was (…) en zij trokken merkwaardig lenig de wijde wereld in met hun vreemde nieuwe woorden en overtuigingen.”
De hoofdstukken over het hedendaagse gezin, dat in Den Haag woont, lezen plezieriger, maar ook hier leiden de vele metaforen af van de kern van het verhaal. “Vader parkeerde de auto (…) De ochtend was zo helder dat Vader bang was dat hij vingerafdrukken of ademvlekken op het dunne glas van de lucht zou achterlaten.” “De zon viel over de met klimop bedekte ommuring en lag over hun tafeltje als een model, comfortabel in haar volle naaktheid.” Of “Er viel een kleine vertrouwde stilte, een stilte waarvan Vader wist dat hij zich in lege brievenbussen verschool, een stilte die hij ooit had geroken tussen de paraplu’s in een paraplubak.” Aan het eind van dezelfde pagina nog een “Deze stilte echter was oud en nieuw voor hen; het was de stilte van keurig geparkeerde perioden in geschiedenisboeken met een enkel leidend incident ertussen, en het was de stilte van grote ronde slachtoffergetallen in nationale kranten.”
Kortom, mooie taal maar teveel metaforen in dit debuut van Sebastiaan Chabot, waardoor het niet prettig leest en de kern van het verhaal niet goed uit de verf komt.