" Pijn is de prijs die je betaalt als je voor de koningin vecht"

De veteraan van Johan Faber heeft de Dioraphte literatuurprijs 2015 gewonnen. Het boek draait om Meindert Oosting. "Meindert was het platteland. Zijn zwijgen zat met vleeshaken in zijn ziel verankerd. (...) en nu -zo meende hij - was het moment dichtbij dat hij zijn laatste woord zou uitspreken." De dertigjarige Meindert leeft zijn teruggetrokken en eenzame bestaan aan de rand van Neerloo, een afgelegen plattelandsdorpje. De dorpsbewoners vinden hem vreemd en er is nauwelijks contact tussen hen en Meindert. Één van de weinigen met wie hij contact heeft, is Menno, net als Meindert een Afghanistanveteraan. Menno is getrouwd met Aafke, het enige meisje met wie Meindert ooit heeft gekust. En dan is er nog de veertienjarige Mieke Nanninga, of beter gezegd: dan was er nog de veertienjarige Mieke Nanninga. Mieke is spoorloos en aangezien zij nog wel eens een bezoekje bracht aan Meindert, ontstaat er al snel een stroom van geruchten.

Meindert is als 'held' teruggekeerd uit Uruzgan. Althans: voor Defensie is hij een held, maar niemand mag weten waarom hij een held is. Zijn orde ligt veilig opgeborgen bij zijn ouders en er wordt verder niet meer over gesproken. De dorpelingen vragen zich af wat voor held de kleinzoon van een foute opa eigenlijk kan zijn; Meindert voelt zich bepaald geen held. Hij deed gewoon waar hij goed in was en bovendien keerde hij ernstig gewond terug, dus waarom al die eer? Ook met Menno, zijn dienstmaat, spreekt hij maar zelden over de missie

Stukje bij beetje krijgt de lezer inzicht in hetgeen er is gebeurd in Afghanistan en wat er is gebeurd tussen Meindert en Mieke. Meindert gelooft niet in een betere wereld. Mieke wel. Meindert leeft van dag tot dag; Mieke maakt wel plannen. Gaandeweg raakt Meindert steeds verder in het nauw, verstrikt in het verleden. " We dachten dat we ervanaf waren. maar het gevecht gaat door in ons eigen huis." Als lezer zie je zijn ondergang al van verre aankomen.

Meindert komt op mij over als een kwetsbare man. Als kind al eenzaam en nu als dertigjarige is daar geen enkele verandering in gekomen. Je ziet hoe hij zijn ondergang tegemoet gaat en je wilt hem wel toeroepen dat hij hulp moet gaan zoeken. Waarom praat hij niet over zijn ervaringen? Waarom biedt Defensie deze jongens (want ook Menno heeft zo zijn problemen) geen hulp om zijn verleden af te kunnen sluiten? Aan de andere kant: op het platteland is men niet zo gewend om te praten en al helemaal niet over gevoelens. Meindert vindt het ook niet erg om niet te praten. Hij kijkt naar de wolf en naar de berkenbossen: ze zeggen geen woord en lijken er niet onder te lijden. Dan zou het met hem ook goed moeten komen.

De veteraan is een boeiend, meeslepend en toch ook ontroerend boek. Het zet je absoluut aan het denken over de missies die ons land uitvoert. Wat mij betreft een terechte winnaar.