Stiff upper lip ....

Elizabeth Jane Howard (1923-2014) had al heel wat slechte huwelijken achter de rug en tevens bekende boeken op haar naam staan toen ze in 1988 begon aan de Cazalet-kronieken, boeken deels geïnspireerd op haar eigen leven. In 1990 verscheen het eerste deel, The light years, dat nu door Inge Kok vertaald is en zeer recent als Lichte jaren verschenen is bij Atlas Contact. Er volgden nog enkele titels in deze serie en deze boeken zullen in de komende jaren gelukkig ook in het Nederlands uitkomen. Aftellen, Verwarring en Bevrijding staan op de rol om ook in vertaling te verschijnen.

In Lichte jaren, maken we kennis met de Cazalets, de ouders, ook wel de generaal en de baronie genoemd, hun vier kinderen met aanhang, kleinkinderen en vooral ook hun personeel. Aan de vooravond van de tweede wereldoorlog brengen ze de vakantiedagen door op Home Place in Sussex. De spanning van de naderende tweede wereldoorlog is voelbaar en heeft effect op hun doen en laten. Ondanks de onderlinge hechte relaties zeggen ze elkaar niet altijd alles en houden ze soms ook zaken bewust verborgen. Het Britse Stiff upper lip wordt mooi uitgewerkt in deze roman.
Oppervlakkig gezien lijkt dit eerste deel van de kronieken alleen een kennismaking met de Cazalet-clan en is het heerlijk om dit boek te lezen vanwege de prachtige persoonsbeschrijvingen en de in gedetailleerde bewoordingen omschreven omgeving. Bij verder doorlezen wordt helder dat de dreigende oorlog impact heeft op de diverse leden van de familie maar ook dat onderlinge intriges de toon zetten voor een roman met meerdere lagen. Howard vertelt het verhaal zeer uitgebreid met schijnbaar onzinnige details. De lezer moet hierbij moeite doen om juist door die details de onderliggende emoties, karaktertrekken en gedachten te herkennen. Naast de oorlog en onderlinge relaties is er aandacht voor contrasten tussen jong en minder jong, arm en rijk, trouw en ontrouw, angst en lef en worden deze elementen door Howard beschreven met hier en daar een licht ironische ondertoon.
Een van de sterke kanten van deze roman is het gekozen perspectief waarbij men als lezer voortdurend een inkijkje krijgt in het doen en laten van alle personages waardoor vele personages een sterke rol krijgen, meer dan bij een enkelvoudig personaal perspectief. Alsof je als vliegende camera alle situaties van over de schouder van de personages kunt meebeleven. Voeg daarbij hier en daar een monologue interieur, waardoor je zelfs hun gedachten en emoties kunt meevoelen, en je waant je als lezer een vertrouwenspersoon van allen.

Ondanks dat dit de lichte jaren zijn en de oorlog de wereld nog niet in zijn greep heeft, zijn er genoeg conflicten die Howard onder de loep neemt met minutieuze beschrijvingen die een prachtig beeld schetsen van die tijdsperiode op het Engelse platteland bij de upper middle class. Het is een mooi en heerlijk begin van de kronieken van deze familie en smaakt naar meer.