Drama tijdens de Tsjetsjeense oorlog

Is het mogelijk om niet teleurgesteld te zijn door de opvolger van het bejubelde ‘Het achtste leven (voor Brilka)’? Het antwoord is ja, dat kan! Haratischwili bewijst eens te meer dat ze over een fantastisch schrijftalent beschikt. Want dat is wat meteen opvalt, het verhaal ‘leest zo mooi’. Veel lange zinnen die toch altijd helder blijven. Veel details die nooit vervelen. Veel informatie terwijl toch niet alles prijsgegeven wordt. Wie de tekst op de achterflap leest, weet meteen dat de auteur uit een heel ander vaatje tapt dan ze deed bij het boek dat haar het grote succes bracht. Geen magistraal familie-epos deze keer, wel een roman waarin schuld en boetedoening centraal staan en die ons meeneemt naar Tsjetsjenië, Rusland, Duitsland, Georgië en Marokko.

Het verhaal begint in 1995, bij een opgroeiend Tsjetsjeens meisje. Nura, zoals ze heet, zal lang niet altijd in beeld zijn, maar zij is wel de spil waar het verhaal om draait. Het grootste deel van de tijd bevinden we ons in 2016, het jaar waarin door middel van flashbacks op het verleden teruggeblikt wordt. Op een bepaald moment gingen dingen helemaal fout en mensen voelen zich daar nog steeds schuldig over. Al dan niet terecht. Zoals uit de titel blijkt, is er een hoofdrol weggelegd voor de Generaal (wie is hij?) en de Kat (actrice). Daarnaast maken we kennis met de Kraai (journalist) en een aantal andere personages van diverse pluimage. Vooral in het begin is het niet altijd duidelijk over welk personage je leest. Het is soms even afwachten om te ontdekken wie er bedoeld worden met ik, hij of zij en welk personage er bij welke bijnaam hoort. Is het een kwestie van beter opletten of speelt de auteur opzettelijk een spelletje met de lezer?

Het verhaal steekt goed in elkaar, dat is Haratischwili wel toevertrouwd. De afwisseling tussen heden en verleden is een zegen voor het verhaal. De verschillende perspectieven, een ervan in de ik-vorm, zorgen ervoor dat alle kanten van de gebeurtenissen belicht worden. De twee Tsjetsjeense oorlogen dienen als achtergrond van het verhaal, de relatie met Rusland is vanzelfsprekend van het grootste belang, maar wordt niet expliciet op de voorgrond geplaatst in het boek. Tussen de lijnen door is een portie maatschappijkritiek nooit ver weg.

‘De kat en de generaal’ is geen tweede ‘Brilka-boek’, maar niettemin het lezen meer dan waard. Met goed 750 bladzijden maar half zo dik, maar bijna net zo goed.

Deze recensie is gebaseerd op de originele versie ‘Die Katze und der General’.