Een mooie en indrukwekkende roman

Frouke Arns (1964) is dichter, auteur en tekstschrijver. In 2013 debuteerde ze met de poëziebundel Mensen die je misschien kent. Voor haar poëziebundel De camembertmethode werd ze genomineerd voor de Herman de Coninckprijs 2019. De gelijktijdigheid der dingen is haar debuutroman en stond op de longlist voor de Libris Literatuurprijs 2022.

Het verhaal begint op een koude winteravond wanneer de jonge Syrische vluchteling Nizar op de fiets de grens tussen Rusland en Noorwegen passeert. Koud, nat en volledig uitgeput lukt het hem het eerste huis dat hij aan de andere kant van de grens ziet te bereiken. Daar zakt hij voor de voeten van de oude Duitse Helena in elkaar. Helena neemt hem mee naar binnen, legt hem op de bank en verzorgt hem liefdevol terwijl hij in een diepe slaap is. Nizar doet Helena denken aan haar overleden man en zoon. Het brengt haar in gedachten terug naar de gebeurtenissen uit haar verleden. Hoe zij als klein meisje, net na de Tweede Wereldoorlog, moest vluchten vanuit Silezië naar Duitsland en zich daar niet welkom voelde. Nizar gaat in zijn koortsdromen ook terug naar zijn leven in Damascus. Hoe mooi het daar was, hoe de situatie veranderde en hoe hij besloot te vluchten naar Europa.

Door de herinneringen van Helena en de dromen en flashbacks van Nizar leer je de personages goed kennen en ontdek je dat ze meer gemeen hebben dan je op het eerste gezicht zou denken. Alle twee zijn ze gedwongen hun geboorteland te verlaten, beide zijn op hun eigen manier een vluchteling. Bijzonder aan het verhaal is dat je als lezer eerst zelf de personages leert kennen nog voordat de personages elkaar leren kennen, ook al ligt Nizar bij Helena op de bank. Pas op het einde van het boek doet Nizar zijn ogen open en is er een eerste contact. De verbindende factor tussen de verhalen van Helena en Nizar is een sneeuwuil. Vanuit vogelperspectief overziet hij de gebeurtenissen en beschrijft daarbij, op een bijna filosofische manier, de geschiedenis.

In korte stukken laat de schrijfster de twee personages afwisselend aan het woord. Regelmatig wisselt ze daarbij van perspectief zonder dat dit het leesplezier verstoord. De losse verhalen die zo ontstaan worden zorgvuldig tot een mooi geheel gevormd, als een soort mozaïek.

‘Uitkijkend over de stad had hij beseft dat daar beneden op hetzelfde moment andere mensen waren. Mensen met een eigen verhaal. En dat al die verhalen allemaal tegelijkertijd plaatsvonden en op de een of andere manier een bont mozaïek van het leven vormen.’

De schrijfstijl is poëtisch en gedetailleerd. Je krijgt als lezer het gevoel alsof de schrijfster daadwerkelijk op alle plaatsen is geweest die ze beschrijft. Met enige regelmaat maakt ze gebruik van, al dan niet bekende, korte krachtige spreuken die heel mooi in het verhaal passen. Daarnaast laat Arns je kennismaken met een voor veel mensen onbekend stukje geschiedenis en zorgt ze ervoor dat je na gaat denken over de gelijktijdigheid der dingen.

‘Dat je je intens gelukkig kan voelen, terwijl er op hetzelfde moment ergens anders op de wereld iets gruwelijks gebeurde.’

Frouke Arns heeft met haar debuut De gelijktijdigheid der dingen bewezen dat ze naast poëzie ook een mooie en indrukwekkende roman kan schrijven.