Een boek dat je nog lang bezig houdt

Jan van Mersbergen (Gorichem, 1971), is niet alleen schrijver van vele romans, non-fictie boeken. Hij schreef ook drie thrillers onder het pseudoniem Frederick Baas. Daarnaast is hij workshopdocent, redacteur en begeleider van schrijvers. Hij won onder andere de F. Bordewijkprijs en de BNG Nieuwe Literatuurprijs en stond op de shortlist van de Libris Literatuurprijs. ‘Eiland zonder schaduw’ is zijn nieuwste roman.

Marius Groenenberg is voor de derde keer in New York om verhalen te verzamelen van nazaten van Nederlanders die ooit in deze metropool voet aan land zetten. Zijn doel is daar een boek over schrijven. Dat wil tot nu toe nog niet zo vlotten. Bij elk bezoek aan New York gaat hij naar The Wyckoff House in Brooklyn, de plek waar ze verhalen verzamelen over Nederlanders in New York. Elke keer wordt hij vriendelijk geholpen door Arleen die hem ook bij elk bezoek laat voelen dat hij ook een eigen verhaal heeft te vertellen. Deze keer is hij samen met zijn gezin. Hij krijgt echter het bericht dat zijn moeder in kritieke toestand is opgenomen in het ziekenhuis en het gezin gaat eerder terug naar Nederland dan gepland. Tijdens de lange reis naar huis, met de onzekerheid of hij zijn moeder nog zal kunnen spreken, overdenkt hij het leven van zijn moeder en ontdekt hij zijn eigen verhaal.

Wanneer je de laatste bladzijde van Eiland zonder schaduw gelezen hebt en het boek dicht slaat blijf je enigszins verward achter met de vraag: wat heb ik nu eigenlijk allemaal gelezen?
Je leest namelijk niet alleen het verhaal van Marius en de manier waarop hij probeert van alle door hem verzamelde verhalen één geheel te maken. Je leest ook de door hem verzamelde verhalen als een soort verhalenbundel er door heen geweven. Het is ontzettend knap hoe van Mersbergen hier toch één geheel van weet te maken. Daarnaast laat de schrijver zien dat hij over vele verschillende schrijfstijlen beschikt, die allemaal stuk voor stuk prettig om te lezen zijn.
Zo word je als lezer meteen het eerste spannende verhaal ingetrokken dat veel weg heeft van een thriller over een vechtsport om even later te belanden in een min of meer historisch verhaal over een vrouw die op zoek gaat naar haar roots waarbij je ver terug gaat in de tijd. Ook de whodunnit dat zich afspeelt in een buitenwijk van New York spreekt tot de verbeelding. Het meest opvallende verhaal is echter het min of meer dystopische verhaal dat het hoofdpersonage Marius schrijft over zijn zoon die op latere leeftijd een Oscar zal winnen voor de beste acteur. Een verhaal dat de lezer weer doet twijfelen over alles wat hij eerder gelezen heeft en het verhaal in een nieuw daglicht zet.

Het is Marius zelf die beschrijft wat alle verhalen met elkaar gemeen hebben en wat het hoofdthema van dit boek is.

‘Alles in New York gaat over moeder, dat weet ik nu.’
‘De belangrijkste band die er op de wereld bestaat is die tussen moeder en zoon’

Voor de aandachtige lezer is er echter nog veel meer uit te halen. Zo zie je in bijna elk verhaal iets terug uit één van de eerdere verhalen en ontdek je steeds weer een nieuwe laag in het verhaal.
Wanneer je dan toch één min puntje wilt noemen over dit boek dan is het dat het een vol boek is. Een boek waarin zoveel verhalen staan dat het je kan overweldigen en waar je soms je best moet doen niet in te verdwalen.
Maar wat is er uiteindelijk mooier dan een boek te hebben gelezen dat je nog lang bezig houdt en dan heb je met Eiland zonder schaduw zeker het goede boek in handen.