haar mama

Als start verwoordt Marion Bloem via het citeren van Philip Roth en Ian Hamilton op de schutbladen van het boek over haar moeder de dunne scheidslijn tussen autobiografie en fictie.
Desalniettemin schetst zij in ‘haar goede hand’ niet alleen haar eigen (gevoels)verhouding tot haar moeder maar tevens het leven van haar moeder ‘Melanie’ in het licht van feitelijke gebeurtenissen zoals de geschiedenis van het koloniaal Indisch verleden, de Japanse bezetting , de bersiap periode en het verder leven in een ander deel van de wereld .
Deze gebeurtenissen zijn van ingrijpende invloed , op denken en doen van de hoofdpersoon Melanie, maar ook van haar naast dierbaren, haar man en haar kinderen. Voor deze laatsten immers zet zij op haar 21e levensjaar haar leven voort in een geheel ander deel van de wereld.
Dat de gevoelsverhouding een precaire aangelegenheid is blijkt zowel bij de proloog “mijn broers en zus adviseer ik dit boek niet te lezen” als aan het eind van het boek- …. “weet dat ik van u heb mogen leren dat een mens zonder pijn niet groeit”. Bloem constateert: “mijn moeder is een huwelijk tussen hemel en hel”.
In de tussenliggende teksten komt Melanie de Krijger tevoorschijn als een driftkop, iemand die goed kon leren maar niet de kans kreeg om dat te benutten, haar lichamelijk ongemak (rechterarm minder valide door polio op jonge leeftijd) maskerend door een ‘geweldige linker’ waar zelfs de jongens ontzag voor hadden.
Opgroeiend in een gezin van 7 kinderen was zij de branie, maar ook degene die het felst strijd om haar gelijk te halen. Tijdens de Japanse bezetting in het kamp leert ze te overleven via strikte hygiëne regels .
Op haar aandringen wordt er na de bersiap periode gekozen voor een vertrek naar het verre , nieuwe ‘moederland’ want het is beter voor de toekomst van de kinderen. Ook daar moet ze met haar fanatisme (of is het frustratie) opboksen tegen onwetendheid en arrogantie. ( “ze heeft als kind alle steden en dorpen van Nederland uit haar hoofd moeten leren, maar hier, hier in Holland, weten ze niets van haar land en toch praten ze met een arrogantie alsof ze het land al kennen”).
In het koude kikkerland behoudt ze haar eigen karakteristieke levenswijze als kookkunstenaar met overvloedig eten voor de gasten (zoete inval), discipline in het leven ( als je iets doet, doe het goed, anders kun je het zo goed laten) , niet bang zijn (voor onweer), liefde voor de natuur en blijven Indische gebruiken als gastvrijheid goed bewaard. Zo koestert ze de band met haar geboorteland.
Bloem beschrijft de spanning bij Melanie tussen ontzag voor haar taalvaardige en intelligente dochter en het gebruik van de pollepel om de regels van een juiste ‘Indische’ gedragscode er bij vooral bij dezelfde dochter letterlijk in te slaan. Regels die uiteindelijk veel later hun betekenis krijgen (het indringende fluitje van Melanie voor haar kinderen om op tijd aan tafel te zitten voor het avondeten teruggrijpend op de appèl discipline in het Jappenkamp). Melanie heeft tijdens haar eigen jeugd veel van haar meisjesdromen op moeten geven, dromen waar ze later bij haar opgroeiende dochters weer mee geconfronteerd wordt.


Ondanks of dankzij de spanning tussen moeder en dochter blijft er een bijzondere band die tegen wil en dank (“als meisje van twaalf nam ik me voor om nooit zoals mijn moeder te worden”) meer en meer de kant van mantelzorg op gaat. Langzaam raakt Melanie opgebrand en laat het geheugen haar in de steek.( ”soms is het alsof haar ziel alvast ergens diep onder haar hersenpan door haarzelf is begraven” ). Zoals in het begin van Bloems leven de moeder voor de dochter zorgt zijn de rollen nu omgedraaid.
Kortom: Bloem beschrijft in ‘haar goede hand’ een respectvol verhaal over de bijzondere en complexe band tussen een moeder en haar dochter.