Lezersrecensie
Uitdagend en frustrerend
Laat ik beginnen met te zeggen dat ik in mijn leescarrière zelden of nooit een boek heb gelezen dat zo complex was en zulke tegenstrijdige gevoelens bij mij opriep, variërend van fascinatie tot de behoefte om het in de hoek te gooien. Daarover zo meer.
Troostbaby (zoals ik het gemakshalve maar even noem) is een uiterst vindingrijk boek. Of feitelijk zijn het twee boeken in één. In het begin maken we kennis met de auteur Auke van der Hulst (waarmee het autobiografische karakter van het boek overduidelijk is neergezet). Auke is een auteur die aan een nieuwe roman werkt, getiteld De lasso van de tijd. Zijn uitgever heeft hem gevraagd tijdens het schrijven van dat boek een soort van dagboek bij te houden (Privé-Domein) wat tegelijk met zijn nieuwe boek gepubliceerd zal worden, en waarin de lezer dus wordt meegenomen in het schrijfproces. Vervolgens krijgen we het daadwerkelijke boek Lasso van de tijd te lezen (deze twee verhaallijnen wisselen elkaar vervolgens zes keer af). In Lasso wordt de hoofdrol gespeeld door Kaj, die al snel en overduidelijk het ‘alter-ego’ van Auke blijkt te zijn. Auke vertelt in zijn dagboek hoe hij verwikkeld raakt in een relatie met Mila, die op zeker moment ongepland zwanger wordt en uiteindelijk voor abortus kiest. Tegelijkertijd lezen we in Lasso hoe Kaj in een relatie met Sam verzeild raakt, die dus ook ongepland zwanger wordt en voor abortus kiest. In beide verhalen krijgt de hoofdpersoon zelf spijt van dit besluit. Waar Auke vervolgens kiest voor een ‘troostbaby’ in de vorm van een robot-kind, kiest Kaj voor de oplossing om door middel van een tijdreis de keuze ongedaan proberen te maken.
De combinatie van een literaire roman die diverse thema’s van het leven aankaart (vaderschap, spijt, ouderrelatie) met een science-fiction-achtige setting is een bijzondere keuze, die ik gewaagd vind maar die de echte schrijver (Auke Hulst) heel goed uitgewerkt heeft. De beide verhalen sluiten vrijwel naadloos op elkaar aan. Dit gegeven krijgt op zeker moment echter ook een keerzijde. Als je in het ‘troostbabydeel’ zo ongeveer het hele leven van Auke, met al zijn frustraties, achter de rug hebt, begin het verhaal in Lasso opnieuw en krijg je als lezer alles nog een keer voor je kiezen (omdat het leven van Kaj immers op vrijwel dezelfde wijze verloopt). Gevolg hiervan is dat ik af en toe maar snel door ging bladeren, en een boek dat dit effect op mij heeft, verliest daarmee al punten.
Wat het lezen daarnaast complex maakt, zijn de eindeloze filosofische mijmeringen van Auke en Kaj, over het leven, over hun mislukte vaderschap, over de verstoorde relatie met de ouders, over de kwellingen van het auteurschap en noem maar op. Soms zijn dat mooie oneliners: “Lezen is een soort wandelen; poëzie is zitten.” Maar niet zelden zijn dat ‘lege volzinnen’ met een zwaar filosofische inslag: “Schrijven is nauw verwant aan herinneren, dat het omgekeerde van vergeten lijkt maar een pijnlijkere vorm van herinneren is : herschrijven. Ik moet een tijdje proberen of niet-schrijven ook ontsnappen kan zijn, aan mezelf en aan de ingesleten paden van het schrijven.” Hiermee krijgt het verhaal wel een heel zwaar filosofisch-literair gehalte. Dat dit mij niet aanspreekt, en zelfs gaat irriteren, zegt misschien net zoveel over mij als over het boek, maar zorgde er in elk geval voor dat ik ook hier snel ging verder bladeren tot een punt waar het feitelijke verhaal weer verder gaat.
Tijdens het lezen werd ik voortdurend heen en weer geslingerd tussen allerlei gevoelens; soms op het puntje van de stoel uit nieuwsgierigheid wat er gebeuren gaat (bijv. als Scottie ontdekt dat ze feitelijk een robot is), soms bijna depressief als Auke of Kaj weer eens zwelgt in zelfverwijten over hun mislukte ouderschap of zijn schrijverschap als bron van alle ellende ziet.
Dat ik het boek toch heb uitgelezen, bewijst dat de intrigerende verhaallijn het uiteindelijk toch gewonnen heeft van de wollige schrijfstijl. Zoals een goede vriendin aangaf toen ik haar hierover vertelde: een beetje moeite doen kweekt karakter. Daar put ik dan maar de positieve kant van deze leeservaring uit.
Troostbaby (zoals ik het gemakshalve maar even noem) is een uiterst vindingrijk boek. Of feitelijk zijn het twee boeken in één. In het begin maken we kennis met de auteur Auke van der Hulst (waarmee het autobiografische karakter van het boek overduidelijk is neergezet). Auke is een auteur die aan een nieuwe roman werkt, getiteld De lasso van de tijd. Zijn uitgever heeft hem gevraagd tijdens het schrijven van dat boek een soort van dagboek bij te houden (Privé-Domein) wat tegelijk met zijn nieuwe boek gepubliceerd zal worden, en waarin de lezer dus wordt meegenomen in het schrijfproces. Vervolgens krijgen we het daadwerkelijke boek Lasso van de tijd te lezen (deze twee verhaallijnen wisselen elkaar vervolgens zes keer af). In Lasso wordt de hoofdrol gespeeld door Kaj, die al snel en overduidelijk het ‘alter-ego’ van Auke blijkt te zijn. Auke vertelt in zijn dagboek hoe hij verwikkeld raakt in een relatie met Mila, die op zeker moment ongepland zwanger wordt en uiteindelijk voor abortus kiest. Tegelijkertijd lezen we in Lasso hoe Kaj in een relatie met Sam verzeild raakt, die dus ook ongepland zwanger wordt en voor abortus kiest. In beide verhalen krijgt de hoofdpersoon zelf spijt van dit besluit. Waar Auke vervolgens kiest voor een ‘troostbaby’ in de vorm van een robot-kind, kiest Kaj voor de oplossing om door middel van een tijdreis de keuze ongedaan proberen te maken.
De combinatie van een literaire roman die diverse thema’s van het leven aankaart (vaderschap, spijt, ouderrelatie) met een science-fiction-achtige setting is een bijzondere keuze, die ik gewaagd vind maar die de echte schrijver (Auke Hulst) heel goed uitgewerkt heeft. De beide verhalen sluiten vrijwel naadloos op elkaar aan. Dit gegeven krijgt op zeker moment echter ook een keerzijde. Als je in het ‘troostbabydeel’ zo ongeveer het hele leven van Auke, met al zijn frustraties, achter de rug hebt, begin het verhaal in Lasso opnieuw en krijg je als lezer alles nog een keer voor je kiezen (omdat het leven van Kaj immers op vrijwel dezelfde wijze verloopt). Gevolg hiervan is dat ik af en toe maar snel door ging bladeren, en een boek dat dit effect op mij heeft, verliest daarmee al punten.
Wat het lezen daarnaast complex maakt, zijn de eindeloze filosofische mijmeringen van Auke en Kaj, over het leven, over hun mislukte vaderschap, over de verstoorde relatie met de ouders, over de kwellingen van het auteurschap en noem maar op. Soms zijn dat mooie oneliners: “Lezen is een soort wandelen; poëzie is zitten.” Maar niet zelden zijn dat ‘lege volzinnen’ met een zwaar filosofische inslag: “Schrijven is nauw verwant aan herinneren, dat het omgekeerde van vergeten lijkt maar een pijnlijkere vorm van herinneren is : herschrijven. Ik moet een tijdje proberen of niet-schrijven ook ontsnappen kan zijn, aan mezelf en aan de ingesleten paden van het schrijven.” Hiermee krijgt het verhaal wel een heel zwaar filosofisch-literair gehalte. Dat dit mij niet aanspreekt, en zelfs gaat irriteren, zegt misschien net zoveel over mij als over het boek, maar zorgde er in elk geval voor dat ik ook hier snel ging verder bladeren tot een punt waar het feitelijke verhaal weer verder gaat.
Tijdens het lezen werd ik voortdurend heen en weer geslingerd tussen allerlei gevoelens; soms op het puntje van de stoel uit nieuwsgierigheid wat er gebeuren gaat (bijv. als Scottie ontdekt dat ze feitelijk een robot is), soms bijna depressief als Auke of Kaj weer eens zwelgt in zelfverwijten over hun mislukte ouderschap of zijn schrijverschap als bron van alle ellende ziet.
Dat ik het boek toch heb uitgelezen, bewijst dat de intrigerende verhaallijn het uiteindelijk toch gewonnen heeft van de wollige schrijfstijl. Zoals een goede vriendin aangaf toen ik haar hierover vertelde: een beetje moeite doen kweekt karakter. Daar put ik dan maar de positieve kant van deze leeservaring uit.
3
Reageer op deze recensie
