Een interessant uitgangspunt maar de uitwerking laat te wensen over

Disclaimer: ik ken de auteur niet en heb nog niet in bundels gestaan waar ze aan meeschreef. Ik kocht dit boek aangezien ik benieuwd ben naar Nederlandstalige SF.

6,5 - Iceberg Books zet zichzelf de laatste jaren op de kaart als een van de belangrijkste uitgevers van Nederlandstalige SF. Vertalingen van boeken van o.a. Adrian Tchaikovsky brengen die absoluut fantastische verhalen bij een groter publiek. Tegelijk geeft de uitgever een podium aan Nederlandstalige auteurs zoals Frank van Dongen en Roderick Leeuwenhart - met boeken die zeker niet misstaan op de SF-plank van de boekwinkel. De boeken zijn professioneel opgemaakt en de tekstredactie is meestal prima. Dat geldt ook voor deze roman - ik vond geen spel- of typefouten van enige betekenis en werd daardoor niet uit het verhaal geslingerd.
Het verhaal zelf was ook interessant. Een oud boek blijkt bij wie het leest de hersengolven te veranderen, waardoor ze zich in tijd en ruimte kunnen verplaatsen. Dit leidt tot een fascinerend verhaal van verschillende mensen die met het boek te maken krijgen en door tijd en ruimte springen. De verbanden tussen de verschillende lijnen in het verhaal worden langzamerhand duidelijker, terwijl er ook steeds nieuwe vragen worden opgeroepen. Ook bevatte het verhaal een fascinerend aan zichzelf refererend aspect. Het 'magische boek' (ik zie dit eerder als science-fantasy dan als science fiction) heet immers ook 'Herhaling' en het verhaal ervan komt de lezer ook al snel bekend voor. Ik had bij deze passages (en het slot) een brede grijns op mijn gezicht.
Helaas kan ik toch niet een onverdeeld positieve beoordeling geven van dit boek. Ikzelf raak altijd uit mijn doen als ik een negatieve recensie krijg en trek me kritiek persoonlijk aan - dat maakt het helemaal moeilijk om zelf kritisch te zijn. Maar ik wil ook niet dat lezers een verkeerd beeld krijgen bij dit boek. Dit zijn mijn belangrijkste kritiekpunten:
-Weinig afwisseling in woordgebruik, waardoor vaak herhaling van woorden plaatsvindt. In het begin van het boek is een passage waar in 13 regels wel tien keer de woorden 'lift' of 'liftdeur' voorkomen.
-Consequent wordt 'desk' gebruikt voor bureau.
-Sommige zinnen hadden beter geformuleerd kunnen worden. 'Nadat Sofia een maaltijd had gehaald, liep ze daarmee op een dienblad naar de kamer ...' - loopt ze op een dienblad? 'Een snijdende pijn trof Lucas, alsof zijn schedel in tweeën werd gespleten. In werkelijkheid gebeurde dat ook.'- dit past beter bij een humoristische vertelling, wat deze roman zeker niet is.
-De auteur gebruikt een alwetende verteller als perspectief. Daar is niets mis mee, al is het niet meer zo gebruikelijk. Maar verwarrend was dat de eerste hoofdstukken strikt uit de derde persoon leken te zijn geschreven, waardoor ik verward raakte toen het 'head hopping' begon.
-Niet alleen is de alwetende verteller ouderwets, ook de infodumps en vooruitwijzingen ('ze zouden elkaar nooit meer terugzien') onderbraken het verhaal nogal eens.
-Wat is 'nucleair vocht'? Hoe het eraan toegaat in een ondergrondse opslagplaats voor nucleair afval lijkt niet goed onderzocht, in elk geval zijn de beschreven veiligheidsmaatregelen ongeloofwaardig. De beschrijving van de vervuiling van de Aarde komt ook niet realistisch over. Voortdurende bewolking overal, die aanvankelijk echter 's nachts wegtrekt? Maar dat gebeurt zonder dat producten zoals koffie of wijn opraken? En van klimaatverandering lijkt weinig sprake te zijn?
- Een belangrijke plotwending kan alleen plaatsvinden door het puur toevallig afbreken van een boomtak.
- Als in de toekomst een deel van de mensheid zich schuilhoudt in een uitgeholde piramide van Gizeh, waarom zijn daar dan geen Egyptenaren bij? En waarom zijn Caïro en de Nijl uit het landschap verdwenen?
-Er wordt melding gemaakt van Neanderthalers en andere primitieve mensachtigen die leven op de planeet Silhouette - ze komen echter niet in het verhaal voor. Dat vond ik erg jammer - want juist in een samenleving die bestaat uit verschillende mensensoorten had veel narratief potentieel gezeten.
-Het verhaal schept nogal wat verwarring over de achterliggende theorieën. De auteur doet het voorkomen alsof in het verleden het leven meerdere keren is uitgestorven door milieuvervuiling en zich opnieuw heeft ontwikkeld. En dat in duizenden jaren. Waarschijnlijk bedoelt de auteur dat de menselijke beschaving is ingestort (en niet het leven als geheel). De auteur suggereert bovendien dat oude beschavingen de piramides en andere bouwwerken maakten, voordat ze verdwenen (We weten heus wel hoe de piramides en de sfinx gebouwd zijn en kunnen het ook wel nabootsen - we bouwen per slot van rekening zelf enorme wolkenkrabbers en stuwdammen).
-Het omslag van het boek en de tekst achterop doen het voorkomen alsof dit een op zichzelf staande roman is. Dat is het echter zeker niet - enkele verhaallijnen worden niet afgesloten (alhoewel er één cirkel wel helemaal gesloten wordt) en de epiloog hint naar een vervolg. Het zou mooi zijn geweest als het duidelijker was dat dit boek niet op zichzelf staat, want nu verwachtte ik antwoorden die niet kwamen.