Onthutsende thriller over AI en sociale media

In Views spoort de Duitse auteur Marc-Uwe Kling lezers aan om na te denken over wat ze zien en lezen op sociale media. Klopt het wel wat daar gepubliceerd wordt?

De manipulatie die met het internet kan plaatsvinden vanwege alles wat via vlogs, blogs en artikelen gedeeld wordt, komt tot uitdrukking in het verhaal met de verdwijning van de zestienjarige Lena. Na de verschijning van een gewelddadige video waarin zij wordt misbruikt, roept een rechts-extremistische groepering op tot actie tegen asielzoekers. Als reactie op de beelden breken er onlusten uit in Berlijn, gevolgd door haatberichten en oproepen tot geweld.

Kling belicht actuele en maatschappelijke problemen in Berlijn die ook elders in de wereld spelen: de toestroom van asielzoekers, de opkomst van een rechtsextremisme dat eigenlijk nooit uit is weggeweest, seksueel grensoverschrijdend gedrag en racisme onder politieagenten. Deze beladen thema’s en de manier waarop kunstmatige intelligentie (AI) in het boek tot uitdrukking komt, zijn verontrustend realistisch.

Filmpjes
Velen zullen op sociale media weleens filmpjes gezien hebben waarin bekende personen op ludieke wijze afgebeeld worden: net echt, maar niet echt. Hoofdcommissaris Yasira Saad, van Libanese afkomst, komt zichzelf tegen in het onderzoek naar de verdwijning van Lena. Zij leidt deze zaak vanwege het feit dat ze niet van oorsprong een Duitse vrouw is – een politieke beslissing om te laten zien dat deze minderheidsgroeperingen serieus genomen worden.

Saad ziet de gevaren van AI en erkent mogelijkheden van bewerkte beelden in tegenstelling tot haar collega’s. Het maakt haar niet geliefd en zelfs een doelwit als zij op eigen houtje verder onderzoek doet.

Er worden waargebeurde feiten genoemd in het boek, wat Views realistisch doet overkomen. Opvallend is dat de auteur zijn schrijfstijl heeft afgestemd op het beroep van de betrokken personages. Zo praat een IT’er ingewikkelder (technischer) dan een politieagent. Deze keuze geeft de uitstraling die bij de persoon past en maakt dat je je in ze kunt verplaatsen.

Oppassen
Als thriller overtuigt Views niet, maar Kling laat zien dat niet alles is wat het lijkt en dat we moeten oppassen met wat we geloven van wat internet ons laat zien. Dit thrillerdebuut van Kling zou iedereen moeten lezen vanwege het maatschappelijke belang van de herkenning van complottheorieën, maar ook de aanzet tot vreemdelingenhaat door rechtsradicalen.

Na het lezen blijf je onthutst achter en moet het verhaal eerst even bezinken.

Ook verschenen in Boekenkrant nr.10 / 2025