Lezersrecensie
Spinoza & Yalom
Dit was mijn derde boek van Irvin D. Yalom (1931). Ik ontdekte hem toen ik zijn laatst geschreven boek las: Dicht bij het einde, terug naar het begin, waarin hij zijn memoires als psychiater en schrijver beschrijft. Toen wist ik dat ik meer van hem wilde lezen!
De roepnaam van Spinoza was Bento, wat in het Portugees hetzelfde betekent als Baruch (Hebreeuws) en Benedictus (Latijn), namelijk 'de gezegende'.
Hij was een Nederlands filosoof, wiskundige, politiek denker en lenzenslijper uit de 17e eeuw (1632 - 1677). Hij was van Sefardisch-Joodse afkomst. Zijn levensmotto was Caute wat `behoedzaam´ betekend.
Hoe bijzonder is het dat Yalom een Nederlandse Groot Denker als hoofdpersoon maakt van zijn boek?! De auteur is zelfs in Nederland geweest en heeft een bezoek gebracht aan Rijnsburg waar het Spinozamuseum gelegen is. Daar kwam hij op zijn roman idee. Want waarom hadden de nazi´s zijn collectie boeken geroofd en bewaard als kostbaar bezit?
De boeken zouden van pas komen bij het oplossen van `Het raadsel Spinoza.´
De ERR (Einsatztab Reichsleiter Rosenberg). De taakgroep van Reichsleiter Alfred Rosenberg (hij gaf leiding aan de plunderingen uit naam van het Derde Rijk, en onder zijn bevel plunderde de ERR in heel Europa o.a. joodse bezittingen ). Hier komt de andere hoofdpersoon naar voren, Alfred Rosenberg, de belangrijkste ideoloog op het gebied van het antisemitisme van de nazi´s.
De hoofdstukken in het boek wisselen elkaar af van Spinoza´s tijd (rond 1656 tot aan 1666) ) naar Rosenbergs tijd (rond 1920 naar het einde van de Tweede Wereldoorlog en de Neurenberg processen).
Spinoza wordt in de banvloek gedaan door zijn joodse gemeente omdat hij blasfemische uitspraken doet, teveel kritische vragen stelt over het joodse geloof en alle rituelen. Hij ondermijnt het gezag van de rabbijnen die daar niet van gediend zijn. Zijn cherem duurt eeuwig en vanaf zijn 23e mag geen jood meer met hem omgaan. Ze laten hem volledig links liggen en een leven binnen de joodse gemeenschap wordt zo onmogelijk gemaakt voor hem.
Hij vertrek en leidt een leven van eenvoud in bezittingen maar grootste filosofische ideeën die hij opschreef in o.a. De Ethica.
Yalom heeft een fictieve Franco (een vriend) gecreëerd om dialogen te kunnen houden waarin het gedachtegoed van Spinoza naar voren komt.
Dit zijn diepe gesprekken en nog niet zo gemakkelijk om te lezen!
Het zette mij aan tot nog een keer lezen en nadenken.
Rosenberg volgen we vanaf zijn pubertijd waarin hij van zijn docenten de opdracht krijgt een stuk over Spinoza te schrijven. Dit omdat Rosenberg een antisemitise toespraak heeft gehouden voor de studenten van de school en ze daarvan nogal geschrokken waren. Rosenberg geeft aan dat hij de Duitse Goethe bewonderd. Maar de inspirator van Goethe was weer Spinoza!
Hoe kan een Jood nou de inspirator zijn geweest van een grote Duitse denker?
Dit blijft hem de rest van leven bezig houden. Ook hier heeft de auteur een personage verzonnen namelijk psychoanalyticus Pfister. Hier worden ook weer mooie, diepe dialogen beschreven!
Een prachtig boek die stemt tot nadenken, het is leerzaam (hoeveel weten wij Nederlanders over Spinoza?) en het spreid ook tentoon wat een begenadigd schrijver en denker Irvin Yalom is!
De roepnaam van Spinoza was Bento, wat in het Portugees hetzelfde betekent als Baruch (Hebreeuws) en Benedictus (Latijn), namelijk 'de gezegende'.
Hij was een Nederlands filosoof, wiskundige, politiek denker en lenzenslijper uit de 17e eeuw (1632 - 1677). Hij was van Sefardisch-Joodse afkomst. Zijn levensmotto was Caute wat `behoedzaam´ betekend.
Hoe bijzonder is het dat Yalom een Nederlandse Groot Denker als hoofdpersoon maakt van zijn boek?! De auteur is zelfs in Nederland geweest en heeft een bezoek gebracht aan Rijnsburg waar het Spinozamuseum gelegen is. Daar kwam hij op zijn roman idee. Want waarom hadden de nazi´s zijn collectie boeken geroofd en bewaard als kostbaar bezit?
De boeken zouden van pas komen bij het oplossen van `Het raadsel Spinoza.´
De ERR (Einsatztab Reichsleiter Rosenberg). De taakgroep van Reichsleiter Alfred Rosenberg (hij gaf leiding aan de plunderingen uit naam van het Derde Rijk, en onder zijn bevel plunderde de ERR in heel Europa o.a. joodse bezittingen ). Hier komt de andere hoofdpersoon naar voren, Alfred Rosenberg, de belangrijkste ideoloog op het gebied van het antisemitisme van de nazi´s.
De hoofdstukken in het boek wisselen elkaar af van Spinoza´s tijd (rond 1656 tot aan 1666) ) naar Rosenbergs tijd (rond 1920 naar het einde van de Tweede Wereldoorlog en de Neurenberg processen).
Spinoza wordt in de banvloek gedaan door zijn joodse gemeente omdat hij blasfemische uitspraken doet, teveel kritische vragen stelt over het joodse geloof en alle rituelen. Hij ondermijnt het gezag van de rabbijnen die daar niet van gediend zijn. Zijn cherem duurt eeuwig en vanaf zijn 23e mag geen jood meer met hem omgaan. Ze laten hem volledig links liggen en een leven binnen de joodse gemeenschap wordt zo onmogelijk gemaakt voor hem.
Hij vertrek en leidt een leven van eenvoud in bezittingen maar grootste filosofische ideeën die hij opschreef in o.a. De Ethica.
Yalom heeft een fictieve Franco (een vriend) gecreëerd om dialogen te kunnen houden waarin het gedachtegoed van Spinoza naar voren komt.
Dit zijn diepe gesprekken en nog niet zo gemakkelijk om te lezen!
Het zette mij aan tot nog een keer lezen en nadenken.
Rosenberg volgen we vanaf zijn pubertijd waarin hij van zijn docenten de opdracht krijgt een stuk over Spinoza te schrijven. Dit omdat Rosenberg een antisemitise toespraak heeft gehouden voor de studenten van de school en ze daarvan nogal geschrokken waren. Rosenberg geeft aan dat hij de Duitse Goethe bewonderd. Maar de inspirator van Goethe was weer Spinoza!
Hoe kan een Jood nou de inspirator zijn geweest van een grote Duitse denker?
Dit blijft hem de rest van leven bezig houden. Ook hier heeft de auteur een personage verzonnen namelijk psychoanalyticus Pfister. Hier worden ook weer mooie, diepe dialogen beschreven!
Een prachtig boek die stemt tot nadenken, het is leerzaam (hoeveel weten wij Nederlanders over Spinoza?) en het spreid ook tentoon wat een begenadigd schrijver en denker Irvin Yalom is!
4
Reageer op deze recensie
