Een belangrijke taal waar niemand van gehoord heeft

Een taal is een dialect met een leger en een vloot. Dat is een bekende uitspraak om het verschil tussen een taal en een dialect aan te duiden. Voor het Aramees was dat lange tijd niet het geval.
De eerste sporen van het Aramees zijn ongeveer 1000 jaar voor Christus gevonden. Het Aramees was oorspronkelijk de taal van Syrie, ook Aram genoemd. Onder leiding van koning Haza'el die leefde van ca. 843-803 v.Chr. (hij wordt ook in de bijbel genoemd) groeide Syrie uit tot een rijk met een meer dan lokale betekenis. Dat was echter de laatste keer in de geschiedenis dat het Aramees een 'dialect met een leger' was. Syrie werd veroverd door de Assyriers, later door de Babyloniers, en nog later werd het onderdeel van het Perzische rijk. Het bijzondere is dat door deze veroveringen het belang van de taal alleen maar toenam! In het Assyrische rijk werd het Aramees een belangrijke taal, een rol die later in het Perzische rijk nog versterkt werd. De Perzen hebben zelfs gezorgd voor een belangrijke standaardisatie van de taal, het zgn. Rijksaramees. Het was een belangrijke bestuurstaal, maar voor velen was het ook gewoon de moedertaal. Het werd gesproken in het hele Midden-Oosten, van Egypte en het huidige Turkije in het westen tot delen van India in het oosten. Op dat moment was het echt een wereldtaal, vandaar de titel van het boek. Daarna werd het belang minder, maar het was nog lang een belangrijke taal. Honderden jaren later was het de taal die gesproken werd in Israel, en ook Jezus bediende zich van deze taal. Ook in het vroege jodendom en de vroege christelijke kerk werd de taal veel gebruikt, soms alleen maar schriftelijk. Op dit moment wordt het Aramees nog door beperkte aantallen mensen gesproken, waarschijnlijk enkele honderdduizenden in het Midden-Oosten en een vergelijkbaar aantal daar buiten.
De vraag is waarom het Aramees zo'n belangrijke rol kon gaan spelen. De auteur, hoogleraar aan de Universiteit van Leiden, doet er geen al te stellige uitspraken over, maar wat een rol gespeeld kan hebben is dat het Aramees met een relatief eenvoudig alfabet van 22 letters werd geschreven. Dat was een voordeel in vergelijking met andere talen, die bijv. geschreven werden in spijkerschrift, of waarvoor nog niet eens een schrift beschikbaar was.
Het is een boeiend boek voor iedereen die in taal of in oude geschiedenis geinteresseerd is. Het is echter ook wel een compleet boek, waardoor het op den duur wel een beetje taai wordt, zeker als je niet vertrouwd bent met de Semitische talen. Om een breder publiek te bereiken zou een wat toegankelijker boek van de halve omvang heel mooi zijn. Het is echter al geweldig dat de schrijver in dit boek al zijn kennis met ons deelt.