Verzet

http://looneybooks79.blog/2025/05/13/papa-heb-je-ooit/

'Papa, heb je ooit?' is Michael Sels' meest persoonlijke verhaal tot op vandaag. Hij haalde grotendeels inspiratie uit het leven van zijn grootvader, die vocht aan het front en bij het verzet ging in de Tweede Wereldoorlog en wiens twee dochters, in de jaren vijftig en zestig, de oplossing trachtten te vinden op hun vaders verleden. Eén van die dochters is natuurlijk Michaels moeder, die samen met haar zus (de tante van de auteur, met andere woorden) verhalen vertelde aan de kleine (en later ook de oudere) Michael over hun jeugd. Toen Michael een reis naar Polen ondernam, waar hij ook Auschwitz-Birkenau bezocht, herinnerde hij zich al deze verhalen en dat werd uiteindelijk de inspiratie voor dit boek...

Tijdens de Tweede Wereldoorlog gaat François De Bondt vrijwillig in het leger om het oprukkende Duitse nazi-leger te helpen bestrijden. Maar de overmacht wordt uiteindelijk te groot en hij wordt gevangen genomen. Tijdens zijn verplaatsing naar een gevangenkamp lukt het hem, na enkele mislukte pogingen, met de hulp van een vrouw om te ontsnappen. Zo belandt hij ondergedoken bij zijn broer maar na een tijdje beslist hij ook daar terug weg te gaan en naar zijn huis terug te gaan waar hij eerder woonde met zijn vrouw, die stierf aan tuberculose. Zijn eenzaamheid werkt hem op de zenuwen maar dan vindt hij een doel in zijn leven, dankzij zijn vriend die hem introduceert in het verzet.

Dertien jaar na het einde van de oorlog, tijdens de Expo '58 te Brussel, zijn twee tienerzussen aan het worstelen met de dagelijkse sleur van school en het geheim van hun vader thuis. Ze weten dat hun vader in de oorlog heeft meegevochten maar hij wil er nooit iets over vertellen, enkel herhaalt hij enkele van de leuke anekdotes. Maar Elisabeth en Marie-Louise zijn niet zo makkelijk van de wijs te brengen en durven al eens op onderzoek te gaan in het atelier van hun vader. Maar zullen ze ooit te weten komen wat hun vader echt plaagt en waarom hij zo heimelijk doet over zijn verleden? Durven ze die ene vraag aan hun vader wel te stellen? Papa, heb je ooit...?

Door als titel dé vraag die niet gesteld mag worden te gebruiken intrigeert Michael jong en oud om dit boek te lezen. Het feit dat dit ook deel uitmaakt van de erfenis die zijn familie heeft achtergelaten doet enkel maar respect krijgen voor de auteur om dit onderwerp te durven aansnijden. Want een oorlog, maakt niet uit welke, maakt slachtoffers, zowel lichamelijk maar vooral ook mentaal. En deze getuigenis geeft heel goed weer welk schrijnend beeld van de mentale wonden die een oorlog achterlaat en wat dit doet bij een familie, die antwoorden zoeken maar vragen niet altijd rechtstreeks kunnen of durven vragen, uit schrik voor het antwoord.

Door af te wisselen tussen de twee tijdvakken, enerzijds in volle oorlogstijd en overlevingsmodus waar ook ruimte is voor liefde en het stichten van een gezin en anderzijds in een tijd waar vrede heerst en waar welvaart en vooruitgang een normale zaak is, weet Michael zijn lezers te boeien in een snelvaart. Het boek leest ontzettend vlot en is heel goed geschreven. De vormgeving, zowel cover als het binnenwerk, zijn prachtig gedaan. Het leest als een soort dagboek waarvan de pagina's verschrompeld zijn doorheen de tijd.

'Papa, heb je ooit?' is een testament voor de auteur en zijn familie, voor het leven dat verder gaat ook na een levensveranderende ervaring zoals een oorlog. Dankzij zijn testament kunnen ook latere generaties de horror van oorlog lezen en tegelijkertijd zien dat zelfs een pijnlijke pagina in de geschiedenis geen reden is tot wanhopen!

Michael schreef een ontroerende en mooie hommage aan zijn familie!