Mooi maar toch teleurgesteld.

In De Standaard der Letteren werd dit boek aanbevolen. Als Balkanliefhebber heb ik het boek onmiddellijk besteld en afgehaald bij mij lokale boekhandelaar. Het boek is niet goedkoop maar de harde kaft en de vele foto's en bijna 700 blz. verhalen en foto's rechtvaardigen de prijs. Het boek is het verhaal van een reisverslag door de Balkan. Een reisverslag waar de verhalen van de bevolking over hoop, vreugde en verlangen de leidraad zijn. Vertrekkende in Kroatië, naar Bosnië en Herzegavina, Servië, Kosovo, Macedonië, Albanië eindigt het reisverhaal in Montengro. Verwacht zeker geen toeristische gids. De Balkan heeft een geschiedenis van bezettingen, nationalisme, oorlog, onafhankelijkheid, communisme en hernieuwde onafhankelijkheid met meerderheden en minderheden. Er wordt voornamelijk terug gegrepen naar Tito, de onafhankelijkheidsoorlogen en de hedendaagse realiteit. Veel verhalen, veel getuigenissen en vele foto's. Het boekt leest gemakkelijk en je kunt de reis goed volgen. Ik heb veel interesse in de Balkan en verblijf veel in de Balkan. Met veel bedoel ik veel meer dan elk jaar 3 weken vakantie in de zon. Ik herken bepaalde sentimenten en beelden maar niet de hopeloosheid, nationalisme en troosteloosheid die in het boek voornamelijk voorkomen en die ook weergegeven worden door mooie foto's maar van troosteloze gebouwen en natuur. Als je zelf de altijd blauwe Adriatische zee grauw laat lijken en Mostar en Sarajevo troosteloos dan weet je dat dit niet de werkelijkheid is maar een gekozen werkelijkheid en voor een historica vind ik dit niet een correcte invalshoek. Zo ook zijn de verhalen. Getuigenissen over verdeeldheid, in steden die verdeeld zijn geven de indruk dat heel de Balkan verdeeld is. Dat is niet de Balkan die ik ken en die ik bezocht heb. Natuurlijk hoor je hier en daar Nationalistische verhalen en zijn teleurstellingen soms te horen in gesprekken. Zo hoor je ook verhalen in Amsterdam en zeker in bepaalde Vlaamse kringen. Maar Balkan is meer dan dat. De heropstanding en de hoop die ik bij veel mensen hoor, lees ik hier niet. Dat sentiment is persoonlijk en waarschijnlijk is het niet het doel van de auteur geweest om iedereen een stem te geven. Op sommige momenten werd ik boos. In heel het boek worden mensen aan het woord gelaten. Als men het heeft over Visegrad en het onvolprezen boek "de brug over Drna" van Ivo Andric wordt ook verwezen naar Srebrenica en daar gaat de auteur volgens mij in de fout. Het boek is een verhaal met enkel getuigenissen. Als het over Dutchbat gaat wordt er door de auteur een eenzijdig Nederlands standpunt ingenomen. Als je in een boek als dit over Srebrenica praat moet je dit ook doen aan de hand van getuigenissen ofwel praat je er niet over. De kritische bijna troosteloze benadering van het boek en de getuigen ontbreekt hier. Nochtans zijn die getuigenissen confronterend voor Nederland en Dutchbat. Want in de ogen en oren van de Moslims van Srebinica zijn de Nederlanders in het beste geval lafaards in het slechtste geval hebben ze meegewerkt met de Server. De graffiti die je vindt in de Galerij over Srebrenica in Sarajevo laat weinig aan de verbeelding over. No teeth, a Moustache, smels like shit, Bosnian girl ( een graffiti gevonden in de woonbarakken van de Nederlandse soldaten). Misschien had Irene van der Linde beter niet over Srebrenica geschreven. Verder storen mij in het boek een aantal onzorgvuldigheden. vb. Blz 342" Begin 1989 werd......"om daarna verder te gaan ; "Direct, daarna februari. 1998". Op blz 595. "voor alle plaatsen waar Albanezen wonen, Tirana, Podgorica, en Shkodër" in Albanië. Terwijl Podgarcia in Montengro ligt. Zulke fouten in een werk van een historicus ergeren me. Het is niet de bedoeling dat ik als lezer van een boek constant moet controleren of wat geschreven wordt correct is. Mooi geschreven boek maar inhoudelijk zwaar teleurgesteld.