De flaptekst is het topje van de ijsberg

In 1963 startte het eerste Auschwitzproces in Frankfurt. De publieke opinie was dat dit proces vooral het weggooien van geld was. De oorlog was al lang geleden, zo erg was het allemaal niet, waarom mensen nu nog ter verantwoording roepen? Eva is tolk Pools en woont met haar ouders, oudere zus en veel jonger broertje boven restaurant Deutsches Haus (de originele titel van het boek), dat van haar ouders is. Eva wordt gevraagd om als tolk op te treden tijdens dit proces en stemt toe, ondanks de tegenstand van haar ouders en haar verloofde. De gevolgen van dit besluit zijn veel groter dan ze ooit had kunnen denken en eerlijk gezegd ook groter dan ik had verwacht toen ik aan het boek begon.

Boeken over de Tweede Wereldoorlog en met name Auschwitz hebben mij altijd getrokken. Het lezen over deze vreselijke tijd en over wat mensen bewoog in deze oorlog, daar krijg ik nooit genoeg van. Dit verhaal trok, omdat het zich afspeelt na de oorlog. Het blikt erop terug en geeft ondertussen een inkijk in de jaren zestig in West-Duitsland.

Opvallend is de indeling van het boek. Het boek bestaat uit drie delen: vóór het proces, tijdens het proces en na het proces. Verder bevat het boek geen hoofdstukken, maar korte stukken tekst met lege alinea's ertussen. Hierdoor las het boek lekker snel door. 'Ach, nog een klein stukje', kwam iedere keer in mijn hoofd op.
Sowieso las het boek snel. De schrijfstijl is redelijk eenvoudig, vooral beschrijvend en een beetje afstandelijk. De schrijver weet alles van iedereen, waardoor je af en toe van de ene persoon ineens overstapt in de ander. Dit kon af en toe even voor verwarring zorgen, net als het feit dat tijdens de dialogen de verschillende deelnemers niet met een nieuwe alinea werden aangegeven.
Toch nam het verhaal me vanaf de eerste bladzijde mee. En kon ik het na het lezen van een aantal bladzijden nog maar moeilijk wegleggen.
Het leven in de jaren 60 wordt goed weergegeven. De manier waarop men zich kleedt, de haardracht, de manier van spreken, hoe er met vrouwen werd omgegaan, meubels, muziek en boeken, alles komt aan bod om zo een prachtig tijdsbeeld neer te zetten. Binnen dit beeld past ook de organisatie, het verloop en de uiteindelijke uitkomst van het proces. Dit was verbijsterend en bij vlagen frustrerend.

Naast de beschrijving van het proces is het boek echter nog veel meer.
Vanaf het begin voel je dat er geheimen spelen in het leven van Eva. Wat verbergen haar ouders, haar verloofde en haar zus? Waarom zijn ze zo tegen Eva's betrokkenheid bij het proces? Eva is een vrouw met goede en slechte eigenschappen, die leert om in haar tijd haar eigen weg te gaan.

Annette Hess heeft een 'bildungsroman' geschreven. Een boek waarin de hoofdpersoon een (letterlijk) proces doormaakt waardoor ze anders in het leven komt te staan. Ook de lezer kan dit ervaren door mee te leven en mee te denken en door (weer) nieuwe feiten over oorlog en de tijd erna te leren kennen. Ik denk dat dit boek een belangrijke aanvulling is op het grote aantal boeken dat geschreven is over deze tijd en dat het helpt om nooit te vergeten.

Ik gaf het boek 4,5 sterren.