Spannende en indrukwekkende YA

Liz Kessler, een Engelse schrijfster, is vooral bekend van haar boeken over zeemeerminnen en een serie over pony's voor jongere kinderen. De laatste jaren is ze zich gaan toeleggen op het schrijven van Young Adults . 'Toen de wereld nog van ons was' is het eerste boek dat werd vertaald in het Nederlands. Het boek is gebaseerd op het levensverhaal van haar eigen vader, die als achtjarig jongetje in 1939 Tsjecho-Slowakije ontvluchtte met zijn ouders en in Engeland aankwam. De vraag hoe het kon dat zoveel gewone mensen zich hebben laten meevoeren door de gruwelen van het Nazisme heeft de schrijfster geïnspireerd bij het schrijven van dit boek en daarin is Liz Kessler zeker geslaagd.

Het verhaal begint met de verjaardag van Leo, die samen met zijn vrienden Elsa en Max een tochtje mag maken in het reuzenrad. De drie vrienden hebben van bovenaf een prachtig uitzicht over de stad Wenen en op dat moment voelen ze een geweldige saamhorigheid. Er heerst een overweldigende gevoel dat de wereld aan hun voeten ligt en in die wereld zullen ze voor altijd aan elkaar verbonden blijven, is hun gedachte. Echter zoals de cabines van het reuzenrad kantelen, zo kantelt de geschiedenis.

Leo, Elsa en Max worden onafwendbaar meegevoerd in de donkere stroom waarin hun vertrouwde wereld wordt vernietigd. Iedereen moet een keuze maken en elke gemaakte keuze heeft persoonlijke gevolgen.
Wat doet het met je wanneer je moet opgroeien in een wereld vol vijandschap en haat? Welke keuzes kun je als jongere zelf maken en hoe houd je een vriendschap in stand wanneer je een andere weg kiest? Je kunt als lezer helemaal meevoelen met de hartverscheurende omstandigheden waar Leo en Elsa in terecht komen en het onmogelijke dilemma waar Max voor staat wanneer hij moet kiezen tussen zijn vader of zijn vrienden.

'...er waren teveel onuitgesproken woorden tussen ons, en ik wist dat ik geen ervan kon uitspreken. Dat zou betekenen dat we onder ogen moesten zien wat dit alles echt betekende. Het zou betekenen dat we moesten toegeven dat onze beloften van vriendschap voor het leven leugens waren, en daar was ik niet klaar voor. Nog niet.' (blz. 73).

Het verhaal van Elsa en Leo wordt beschreven in de ik-vorm, waardoor je als lezer je goed kunt verplaatsen in hun gedachten en gevoelens. Je ervaart zelf het enorme gevoel van machteloosheid wanneer Leo de vernedering van zijn vader ziet en je lijdt mee met Elsa, die slachtoffer wordt van het regime. Ondanks het feit dat Liz Kessler het leven van Max meer op afstand beschrijft, wordt je als lezer voor de spiegel gezet: Wat zou ik gedaan hebben wanneer ik in de schoenen van Max stond? Het einde van het boek zorgt voor een emotioneel hoogtepunt, waarbij wel opgemerkt kan worden dat het vooral een verrassende ontknoping is en wat minder realistisch.

'Toen de wereld nog van ons was' is een spannende en indrukwekkende YA voor jongeren van 13 tot 15 jaar maar ook voor oudere lezers de moeite waard om te lezen. In het boek krijgt de lezer een goed beeld van de impact die de Tweede Wereldoorlog had op de levens van jongeren. Het verhaal van Leo, Elsa en Max en al die andere jongeren is het waard om doorgegeven te worden als een estafettestokje. Of zoals Leo zegt: '...doet u alles wat u kunt om ervoor te zorgen dat het nooit meer gebeurt, dat het niemand meer overkomt.'