De wetenschap van het ouder worden

Sinds het midden van de 19e eeuw komt er per 10 jaar, 2 jaar aan levensverwachting bij. Veroudering is een belangrijk onderwerp geworden. Er wordt uitgebreid over gesproken in de media en in het maatschappelijk discours. Andrea Maier is internist en hoogleraar veroudering aan de Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit van Melbourne, Australië. Ze schreef Eeuwig Houdbaar, de ongekende toekomst van ons lichaam, over de wetenschap van het ouder worden. Dit gaat dus niet over botox en fillers en hoe je er jong uit blijft zien, maar over de oorzaken van veroudering.

De eerste 4 hoofdstukken lezen als een inleiding. Dit geeft een gevoel van ergens verwachtingsvol op wachten. Voortdurend denk je: nu komt het, de informatie gaat vast zeer interessant worden. Maar nee, het blijft uit. Wat echter wel opvallend is, wat je tussen de regels door leest, is dat kennelijk de medische maffia al bestond in de tijd dat het pokkenvaccin werd uitgevonden door Edward Jenner (1749-1823). Hij ondervond veel weerstand van collega’s; zij hadden veel belang bij het voortbestaan van de pokkenepidemie, omdat de schaarste en onbewezen behandelmethoden die zijzelf voorschreven veel geld in het laatje brachten. Is er hier een overeenkomst met de huidige farmaceutische industrie en haar praktijken?

Over het vaccin tegen baarmoederhalskanker zegt Maier: ‘helaas zijn er veel discussies ontstaan over mogelijke schadelijke bijwerkingen van vaccinatieprogramma’s’. Volgens haar zijn de vraagtekens niet gebaseerd op deugdelijk onderzoek. Dit is wat eenzijdig belicht, want hoe lang is het baarmoederhalskankervaccin feitelijk getest? Is dit niet één van de kwesties waarbij de farmaceutische industrie een hele dikke vinger in de pap heeft?

Halverwege hoofdstuk 5 brengt Maier een zeer interessant idee te berde. Een early warning-kliniek, een plaats waar mensen zich kunnen laten testen op hun biologische leeftijd en daarop gebaseerd een medisch verantwoord (leefstijl)advies krijgen. Dit zijn  nu serieuze zaken! Jammer genoeg is de vermelding slechts deze ene zin en blijft de lezer zitten met vragen zoals: waarom is dit er nog niet? En: wordt dit tegengehouden door de medische wereld omdat er niet genoeg aan verdiend kan worden?

In de overige hoofdstukken komen zeker noemenswaardige onderwerpen aan bod, echter nergens worden deze uitgediept. Het effect van voeding op veroudering is een heel essentiële. Geven we medicijnen of passen we onze levensstijl aan? Uiteindelijk is de wijze waarop we omgaan met ons lichaam bepalend of we wel of niet gezond oud worden. Niet verrassend dat gezond eten, genoeg bewegen, niet roken, geen excessief alcoholgebruik en het brein blijven trainen van groot belang zijn. Niet te vergeten: de genetische bescherming waarvan we voorzien zijn en waar we dus geen invloed op hebben. In het tiende en tevens laatste hoofdstuk wordt dan de medisch-technische ontwikkeling beschreven, denk hierbij aan stamcelonderzoek en 3D-printen van lichaamsonderdelen. Veelbelovend, maar wederom te weinig uitgediept.

Mooi om te lezen dat de auteur een mensen-arts is, zo kom je ze niet veel meer tegen, een arts die zich inzet voor het welzijn van de patiënt. Leuke anekdote is dat zij een trouwambtenaar regelde voor een terminale patiënt. Daarnaast pleit zij voor een meer integrale blik op de patiënt. Generalist ontmoet specialist!

Door dingen simplistisch voor te stellen maakt Maier de wetenschap van de ouderdom inzichtelijk. Echter, het blijft allemaal erg aan de oppervlakte, iets meer verdieping zou wenselijk zijn. Daarnaast is het niet altijd even samenhangend en is de auteur goed in het noemen van voordelen, maar vergeet daarbij de nadelen te noemen (gezondheidsapps, elektronisch-medisch dossier en vaccinaties).

Een ding in het leven is altijd zeker: iedereen gaat nog steeds dood.