Over seks en autonomie

‘Een halve eeuw na de seksuele bevrijding staat de seksualiteit van de gemiddelde vrouw nog altijd in dienst van de man.’ Een van de conclusies die Maartje Laterveer verbindt aan de onderzoeken die zij deed en de gesprekken die ze voerde met tientallen vrouwen over hun seksualiteit. De vragen begonnen bij de geboorte van haar eigen dochter: ‘hoe leer ik mijn dochter vrouw te zijn in een steeds ingewikkelder wordende wereld waarin er mannen zijn die niet begrijpen dat meisjes leuk zijn om naar te kijken, maar dat je er niet zomaar aan mag komen?’  

Vrouwen zijn anno 2017 nog te vaak en te veel met de ander bezig, in plaats van met zichzelf en hun eigen lichaam. Veelal bestaat er onzekerheid over hun uiterlijk en een constante focus op hoe ze eruit zien tijdens de seks wat voor onvoldoende ontspanning zorgt. Het advies: word wat egoïstischer! Seksueel genot is iets waar vrouwen net zo goed recht op hebben.  

Maartje Laterveer (1976) is werkzaam als freelancejournaliste voor onder andere Vogue, Vrij Nederland, Opzij en Volkskrant Magazine. Haar debuutroman De mooiste kleur die niet bestaat werd genomineerd voor de Bronzen Uil.

In een negental hoofdstukken lees je veel over het toenemende belang van het uiterlijk. Sinds de opkomst van het feminisme in de zestiger jaren is er jammer genoeg op dat vlak niks veranderd. Beoordeling op uiterlijk is misschien nog wel sterker dan ooit. Natuurlijk blijft het feit dat modellen zich uithongeren om aan een steeds dunner wordende norm te blijven voldoen niet onbesproken. Zou het kunnen dat het juist moeilijker is geworden om vrouw te zijn? De vraag wordt gesteld, het antwoord blijft uit. Datzelfde geldt voor vrouwen met een reeks aan seksuele contacten versus mannen met eenzelfde reeks aan contacten. Waarom krijgt een vrouw het label 'slet' waneer zij seksueel nieuwsgierig is en wordt hetzelfde gedrag voor een man 'stoer' genoemd? Wat ontbreekt in het hele verhaal is de vraagstelling: hoe kunnen we dit veranderen of hoe kunnen we het bewustzijnsniveau hierin wijzigen?  

In navolging van ieder hoofdstuk volgt een subhoofdstuk waarin willekeurige vrouwen zeer beknopt en zonder echte diepgang vertellen over hun ervaring. Ze verhalen onder andere over hun moeder en de impact op hun seksuele ontwikkeling, over slutshaming: iemand een slet of hoer noemen, op basis van kleding, make-up, of seksueel gedrag en over porno.

Laterveer vertelt ook haar eigen verhaal. Vrijmoedig vertelt ze over haar moeder maar ook over de ontmoeting op haar 40e met haar ‘ware liefde’. Een simpel rekensommetje leert dat auteur nu 41 is. Hier zijn de chemische reacties dus nog volop bezig (ook wel: verliefdheidsfase). Wanneer spreek je eigenlijk van ware liefde? Daar gaat Vrouwen & Seks niet wezenlijk op in.  

Hopelijk deins je niet terug voor wat expliciet taalgebruik, wat bijna onvermijdelijk is gezien het onderwerp, en de vele onvertaalde Engelse oneliners. De teksten zijn gelardeerd met uitspraken van onderzoekers en experts en aangehaalde artikelen, waarvan een bronnenlijst achterin te vinden is. Wat onbesproken blijft, zijn de culturele verschillen op het gebied van seksuele omgang. Laterveer pretendeert overigens nergens dat alle onderwerpen de revue passeren. De belangrijkste boodschap: vrouwen moeten autonomer worden, hun eigen lichaam kennen en weten waar het van geniet.