Hoe geniaal was die ingeving van Shibata?

Stap uit de West-Europese cultuur. Doe je ogen dicht en verplaats jezelf naar Japan. Probeer de cultuur van beleefdheden, tradities en rituelen te proeven. Dit heb je nodig wanneer je De geniale ingeving van Shibata van Emi Yagi gaat lezen. De vertaling voor het Nederlands is gedaan door Maarten Liebregts. Het boekje is het debuut van een Japanse redactrice die het schreef in de nachtelijke uren naast haar werk voor een populair vrouwentijdschrift.

De Japanse cultuur staat bekend om haar diepgewortelde respect voor tradities. Daarnaast is er een sterke nadruk op groepsharmonie en het belang van respectvolle, beleefde interacties tussen mensen. In deze cultuur zit Shibata gevangen op kantoor. Zonder enige vorm van overleg wordt er klakkeloos aangenomen dat zij de stoelen recht zet na een vergadering, koffie zet als er bezoek komt en natuurlijk ook de kopjes afwast na afloop. Plotseling neemt ze een beslissing die nogal grote gevolgen zal hebben voor de komende tijd. Ze weigert! Ze kan het echt niet meer doen vanwege haar gezondheid. Ze is zwanger! Een geniale ingeving die haar leven vanaf dat moment flink doet veranderen.

Zo spontaan als ze haar zwangerschap bedenkt, komen ook een aantal andere acties uit de lucht vallen. Vrijwel nergens wordt de aanloop naar een nieuwe gebeurtenis beschreven en het vraagt van de lezer dan ook vrij veel inlevingsvermogen om Shibata te volgen. Omdat de karakters nauwelijks worden uitgewerkt of enige diepgang doormaken is dat vele schakelen een extra uitdaging. Wat wel goed werkt is de opbouw van het verhaal in zwangerschapsweken. Iedere week werkt ze opnieuw haar zwangerschapsapp bij en leest ze wat er van haar verwacht wordt in die betreffende week. De activiteiten die beschreven worden, verschillen enorm: van een aanmelding voor zwangerschapsaerobics, een aanvraag voor zwangerschapsverlof, een weekendje bij haar ouders tot een werkbezoek aan een fabriek.

Het boek heb ik gelezen met een leesclub van Hebban. Het leuke daarvan is dat je steeds weer met andere ogen naar bepaalde aspecten kijkt. De discussie onderling werkt hier echt aan mee.
De cover van het boek is even wennen, maar past prachtig bij het verhaal. Over ieder plaatje is nagedacht zoals bijvoorbeeld de Japanse tekens op de voorkant, dit blijkt de oorspronkelijke titel te zijn. Ook hebben we ons verbaasd over de eenvoud waarmee Shibata de hele zwangerschap kon bedenken en volhouden zonder dat iemand naar “bewijs” vroeg.

Uiteindelijk geef ik het boek drie sterren.
Er zaten voor mij te veel ongeloofwaardigheden in het verhaal. Bovendien hadden de personages veel beter uitgewerkt kunnen worden. En dan zit je ook nog eens met het morele dilemma van leugens.
De derde ster verdiend Emi Yagi omdat ze kans heeft gezien om de eenzaamheid van Shibata te beschrijven zonder het woord zelf nadrukkelijk te gebruiken. En dat is knap, zeker voor een debutant!