Het leven van een vrouw wiens leven zo kwetsbaar is als papier, maar met een karakter zo sterk als papier kan zijn.

Op een klein pleintje in een klein dorpje langs een lange rivier aan de andere kant van de oceaan staat een rode muur. In dat dorpje Groningen is ook de Pannekoekstraat. Dat is ongeveer alles wat er over is van een opmerkelijk verhaal in de gezamenlijke geschiedenis van Suriname en Nederland. Ik wilde dat ik dit boek gelezen had voordat ik bij dat monument stond. Wat had ik er dan anders naar gekeken.
Dit waargebeurde verhaal begint op een oudejaarsavond in 1839. Anna vangt een gesprek op tussen haar man, dominee Arend van den Brandhof, en zijn zwager over een plan om te vertrekken naar Suriname.
Na dit eerste deel wordt het leven van Anna beschreven in vier volgende delen die chronologisch opgebouwd zijn. Als kind is Anna Pannekoek, een dochter van de vooraanstaande molenaar, stapelverliefd op een jongen van een lagere stand. Maar uiteindelijk trouwt ze met een dominee die voor haar moeder ook voldoende representatief is. Het verhaal bouwt zich op tot het vertrek naar Suriname. Daar aangekomen is er sprake van een enorme cultuurshock en heel veel menselijk leed.
Als lezer werd ik een beetje ongeduldig bij dit lange gedeelte over het leven van Anna in Nederland. Het boek beloofde over Suriname te gaan. Maar als je het hele boek gelezen hebt, blijkt dit gedeelte noodzakelijk te zijn geweest om de wereld van Anna goed te begrijpen.
De titel van dit boek is treffend gekozen. Anna’s vader is eigenaar van een aantal papiermolens, het leven in Suriname wordt afgeschilderd als een paradijs, maar de werkelijkheid blijkt zo kwetsbaar te zijn als papier.
Uiteindelijk is Anna slechts 3 ½ maand in Suriname geweest. Maar wat ze daar heeft gezien en meegemaakt is meer dan genoeg voor een heel mensenleven.
Leg dit boek niet weg voordat je ook het nawoord en de toelichting van de auteur hebt gelezen. Voor mij maakte dat het verhaal nog tastbaarder.
Ik geef dit verhaal 5 sterren. Niet alleen vanwege de schrijfstijl en het verhaal, maar zeker ook omdat ik nog vaak terugdenk aan het leven van deze moedige vrouw.

Een uitspraak van Arend schetst de sfeer in het huwelijk op een treffende manier: “Nogmaals dit zijn jouw zaken niet. Wanneer het tijd is, hoor je het vanzelf wel. Eerder niet.” Hij staat op en torent boven me uit. Een bastion in wit overhemd. “Wij nemen hier de beslissingen.”