Interessant dilemma verdient betere uitwerking

In ‘We doen wat we kunnen’ staat een prangende vraag centraal: wat gebeurt er met twee stellen als twee pubermeisjes een ongeluk krijgen en de een voor haar overleven afhankelijk is van de ander? En wat doet dat met de onderlinge verhoudingen, als het gaat om vriendschap en om liefde? Indringende vragen, die best op de achterflap van dit boek hadden kunnen staan. Want in ‘We doen wat we kunnen’ ligt de focus op de volwassenen - de koppels Tom en Gwen en Esther en Danny - en niet op het ongeluk of leven van Madelon en Elisa. Dat laatste is een verwachting die je als lezer meteen mag vergeten.

Verwacht in 'We doen wat we kunnen' geen sterke personages die bij je binnenkomen. De afstand tot de volwassenen blijft juist groot. Dat komt onder andere door de vele uitgebreide beschrijvingen, bijvoorbeeld van het vakantiehuisje dat Gwen, Tom, Esther en Danny samen hebben gekocht; beschrijvingen die vaak niet bijdragen aan het grotere verhaal. Kijk niet vreemd op als je af en toe tijdens het lezen denkt: wat doet dit ertoe? De beschrijvingen van uiterlijkheden maken het verhaal langzaam en oninteressant. Bovendien blijft het medische dilemma - wat doe je als je dochters hart nodig is voor het leven van een ander - lang weg en komt dat pas op driekwart van het boek naar boven. Een gemiste kans, want juist dit dilemma is interessant.
Wel mooi is dat in elk hoofdstuk een ander personage zijn of haar verhaal vertelt en je aan het begin van een hoofdstuk niet meteen leest wie nu de ‘hij’ of ‘zij’ is. Maar deze keuze voor vertelperspectief kan ook frustreren en de personages nog verder op afstand houden.

Opvallend is hoe de vriendschap tussen de twee stellen tijdens het lezen van 'We doen wat we kunnen' een groot raadsel is en blijft. Hoe zijn ze ooit bevriend geraakt? Alleen door een zandbak en een vlieger? De verschillen tussen elk personage zijn groot, zowel tussen de volwassen als tussen de meisjes. Eigenlijk kun je alleen maar blijven denken: wat bindt deze mensen? Niets toch? Er zit een soort leegte in deze mensen, waardoor je als lezer zelfs moeite hebt om te onthouden wie bij wie hoort. Hoe moeilijk kan het zijn met twee stellen met een dochter? Moeilijk genoeg blijkt wel, als je ‘We doen wat we kunnen’ leest.

Tussen de stellen broeit veel onder de oppervlakte, een raar soort spanning wat in ‘We doen wat we kunnen’ echter eerder afstoot dan boeit. Lykele Muus gebruikt ook nog eens overdreven metaforen, die de vaart eruit halen en juist voorkomen dat je in het verhaal wordt meegezogen. Zomaar twee voorbeeld: ´Taco en het grommende beest worden één, de glimmende zweetpareltjes op zijn blote rug vormen minirivieren tussen zijn schouderbladen, die klap na klap opvangen’ en ‘In een paar seconden hebben haar tranen een heel wegennetwerk tussen haar ogen en hals aangelegd, een knooppunt waarover nu korreltjes oude mascara haar mondhoeken in kruipen, als mieren op weg naar hun holletjes’. Het voelt teveel gekunsteld om nog mooi te zijn.

Wat het leed nog enigszins verzacht, zijn de hoofdstukken na het medische dilemma. Dan komen de personages ineens tot leven, blijken het echte mensen en wordt hun gevoel jouw gevoel. Het is alleen jammer dat je hiervoor eerst ruim 90% van het boek door moet worstelen.