Een profetische spiegel uit het verleden. Soberheid is een misdaad geworden, geluk een verplichting.

Deze recensie werd eerder gepubliceerd op mijn blog GraagGelezen.

In 1974 schreef de Mallorcaanse auteur Llorenç Villalonga met Andrea Victrix een visioen van de toekomst dat vijftig jaar later ongemakkelijk dichtbij voelt. Dankzij de vertaling van Frans Oosterholt en de opname in de Iberische Bibliotheek van Uitgeverij Nobelman, krijgt het Nederlandse publiek nu eindelijk toegang tot deze grimmige, maar bij vlagen hilarische klassieker.

De roman volgt een naamloze verteller die in 1965 op zestigjarige leeftijd vrijwillig werd ingevroren en in het jaar 2050 ontwaakt als dertiger. Hij bevindt zich op Mallorca, dat inmiddels is omgedoopt tot de 'Toerclub' (Mediterrane Toeristenclub).
De wereldorde is drastisch gewijzigd: de Verenigde Staten en Rusland zijn verdwenen door atoomrampen, en de Verenigde Staten van Europa zwaaien de scepter.

In deze nieuwe wereld is soberheid een misdaad en consumptie een patriottische plicht. De mens is gereduceerd tot een vervangbaar onderdeel van de economie, gevoed met chemisch surrogaatvoedsel en bedwelmd door verplichte propaganda en drugs.
De spil van het verhaal is Andrea Victrix, de gids van de verteller en het boegbeeld van het regime. Andrea is een 'geslachtsloze spetter' in een maatschappij waar binaire genderidentiteit niet alleen verleden tijd is, maar zelfs strafbaar.

De fascinatie van de verteller voor Andrea vormt de emotionele kern van het boek. Hij valt als een blok voor Andrea's schoonheid en raakt geobsedeerd door de vraag of Andrea man of vrouw is.
Bovendien probeert hij Andrea te 'bekeren' tot de waarden van de oude wereld.
Deze dynamiek zorgt voor een intrigerend spanningsveld: terwijl de verteller samenzweert met dissidenten om het regime omver te werpen, worstelt hij met zijn liefde voor het symbool van datzelfde regime.

Wat Andrea Victrix zo sterk maakt, is hoe Villalonga thema's aansnijdt die in 2025 actueler zijn dan ooit.
De wereld van 2050 is een kunstmatige constructie waar de natuur en 'leefbaarheid' plaats hebben gemaakt voor laboratoria en efficiëntie.

De schrijfstijl van Villalonga is boeiend en intellectueel uitdagend. Hoewel de toon hier en daar wat belerend kan overkomen – de auteur steekt zijn kritiek op modernisme en industrialisatie niet onder stoelen of banken – blijft het verhaal vlot en prikkelend. Frans Oosterholt heeft het Catalaanse origineel knap vertaald, waardoor de ironie en de grimmige sfeer goed behouden blijven.

“Soberheid is een misdaad geworden, en geluk een verplichting.” – Een citaat dat de kern van deze dystopie perfect samenvat.

Andrea Victrix is een fascinerend fictiewerk dat de lezer dwingt tot kritisch denken. Het is niet alleen een waarschuwing tegen totalitaire systemen, maar ook een bespiegeling op wat het betekent om mens te zijn in een wereld die volledig maakbaar wil zijn. Het boek is zowel verontrustend als vermakelijk en bewijst dat goede literatuur de tand des tijds moeiteloos kan doorstaan.