Een pittig en aangrijpend boek dat op knappe wijze de persoonlijke gevolgen van de slavernij belicht

Deze recensie werd eerder gepubliceerd op mijn blog GraagGelezen.

Het boek ‘Boerenkool met rijst - Het Caribisch gebied 1798 - 2004’ van Annette E. Baylé is een indrukwekkend en ontroerend verhaal dat op meerdere niveaus resoneert. Baylé weeft op knappe wijze het persoonlijke heden van Elisa met het beladen verleden van haar voorouders en die van Olive, waardoor een rijk en gelaagd narratief ontstaat.

De moeizame relatie tussen Elisa en haar moeder Alice vormt de katalysator voor Elisa's reis naar het naburige eiland. Deze afstand nemen blijkt echter geen vlucht te zijn, maar eerder een noodzakelijke stap in Elisa's confrontatie met haar eigen identiteit en afkomst. Haar rol als persoonlijke verzorgster van Olive dient als een prachtig literair middel om de verhalen van het verleden aan het licht te brengen.

Wat het boek bijzonder krachtig maakt, is de manier waarop Baylé de geschiedenis van de slavernij in het Caribisch gebied integreert in het persoonlijke verhaal van Olive's voorouders. De titel, ‘Boerenkool met rijst’ die wellicht in eerste instantie verrassend aandoet, krijgt gaandeweg een diepere betekenis als symbool voor de culturele uitwisseling en de complexe erfenis van het koloniale verleden. Het is een subtiele maar rake verwijzing naar de vermenging van culturen en de sporen die de geschiedenis heeft nagelaten in het dagelijks leven.

De stem van Olive is indringend en authentiek. Door haar herinneringen te delen, geeft Baylé een gezicht en een stem aan de tot slaafgemaakten, wier verhalen vaak onderbelicht blijven. De liefdesgeschiedenis van Olive voegt een menselijk en universeel element toe aan het verhaal, waardoor de gruwelijkheden van de slavernij des te meer voelbaar worden in de context van menselijke verbondenheid en verlies.

Tegelijkertijd is ‘Boerenkool met rijst’ ook het verhaal van Elisa's persoonlijke groei en haar worsteling met haar eigen afkomst. De gesprekken met Olive en de verhalen uit het verleden helpen haar om een dieper begrip van zichzelf en haar familiegeschiedenis te ontwikkelen. De afstand die ze aanvankelijk zocht, transformeert langzaam in een brug naar het verleden en een mogelijke verzoening met haar heden.

“Henry voelde zich schuldig. Hij had Nora maar een klein deel verteld over wat er in de papieren stond. Alles vertellen was onmogelijk geweest. Onmenselijk. Hij had het uitgesteld, omdat hij haar eerste wilde weghalen van dat vervloekte eiland. Nu ze hier veilig was aangekomen en de hele waarheid dichterbij kwam, sloeg de paniek toe. Had hij het goed aangepakt? Of juist niet? Misschien wilde Mary hem nooit meer zien. De waarheid kon weleens te veel zijn...”

Baylé's schrijfstijl is helder en respectvol, met een gevoelige pen die de complexiteit van de thema's recht doet. Ze vermijdt zware clichés en weet de emoties van haar personages op een subtiele en overtuigende manier over te brengen. De setting van het Caribisch gebied wordt levendig geschetst, waardoor de lezer zich gemakkelijk in de omgeving kan wanen.

Kortom, ‘Boerenkool met rijst - Het Caribisch gebied 1798 - 2004’ is een belangrijk en aangrijpend boek wat op indringende wijze de persoonlijke gevolgen van de slavernij belicht. Het is gebaseerd op een waargebeurde familiegeschiedenis. Het is een ode aan de veerkracht van de menselijke geest en een waardevolle bijdrage aan de literatuur die de geschiedenis van het Caribisch gebied en de erfenis van de slavernij onderzoekt. Een absolute aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in geschiedenis, identiteit en de kracht van persoonlijke verhalen, dit alles overgoten met een scheut spanning.
Annette E. Baylé schreef een roman die je meteen bij de eerste bladzijde pakt en je niet meer loslaat tot het einde.