Lezersrecensie
Een ontroerende en informatieve geschiedenis over een eigenzinnige man die steeds vaker twijfelt...
Deze recensie werd eerder gepubliceerd op mijn blog GraagGelezen.
In ‘Niet zoet genoeg’ neemt Peter Nieuwendijk de lezer mee op een diepgaande reis door de benauwende realiteit van een politieagent tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Dit boek is niet zomaar een geschiedenisles; het is een ontroerend en informatief verhaal over de innerlijke strijd van een man die gevangen zit tussen plichtsbesef, morele afkeuring en de onverbiddelijke noodzaak om zijn gezin te onderhouden.
De protagonist, een politieagent, wordt gedwongen deel te nemen aan razzia's onder het Duitse bewind. Nieuwendijk schetst een krachtig en emotioneel portret van deze man, wiens geweten constant knaagt. Hij is gezagsgetrouw, maar probeert met gevaar voor eigen leven de opdrachten van de bezetter zoveel mogelijk te saboteren. Deze morele tweestrijd wordt op overtuigende wijze neergezet, waardoor de lezer zich goed kan inleven in de zware omstandigheden en de complexe keuzes waar de hoofdpersoon voor staat. De thematiek van schuld, moreel falen en de zoektocht naar vergeving doordrenkt de pagina's, maar wordt verlicht door de humor en zelfspot die de auteur inzet. Dit daagt de lezer uit om mee te denken en empathie te voelen voor deze complexe figuur.
Vooral de terugkijk op de jeugd van deze man, levert een goed beeld.
“Op de overloop naar de zolders stond een grote houten kist met daarop een plant in een pot. Onder de kist ontdekten mijn broer en ik een luik. Jaren na de oorlog hoorden we dat het de verbergplaats van pa was, die uit angst om opgepakt en gedeporteerd te worden daar een schuilplaats had gecreëerd. De angst voor een klikspaan van het gezag, dat niet zijn gezag was, bleek groot te zijn. Hij had zo min mogelijk mee willen doen met de opdrachten die hij kreeg en probeerde weg te kijken van het kwaad.”
Na de oorlog blijft de protagonist worstelen met morele dilemma's, nu als medewerker van de inlichtingendienst. Zijn taak om zogenaamde 'staatsgevaarlijke groepen' zoals communisten, homoseksuelen en teruggekeerde kampoverlevenden in kaart te brengen, staat hem steeds meer tegen. Nieuwendijk laat hier subtiel zien hoe de schaduw van het verleden blijft hangen, zelfs in een vernieuwde werkelijkheid. De aanwezigheid van zijn vrouw en drie kinderen functioneert als een constante herinnering aan de inzet: zijn integriteit tegenover het welzijn van zijn gezin. Dit dilemma is universeel en maakt het verhaal tijdloos.
Het verhaal leest als een onverbiddelijke spiegel van de naoorlogse maatschappij, waarin de gevolgen van eerdere keuzes blijven doorwerken. Nieuwendijk benadert deze zware thema's niet alleen met ernst, maar ook met een oprechte en soms ontroerende blik op de menselijke conditie. Door zijn beeldende vertelwijze, ongetwijfeld beïnvloed door zijn achtergrond als kunstenaar, weten veel passages op een visuele en emotionele manier te raken. De lezer wordt volledig ondergedompeld in de omstandigheden en de innerlijke wereld van de karakters. Je blijft aan de bladzijden gekluisterd terwijl je leest over de achteruitgang van de gezondheid van zijn vader.
“Op de gang kom ik een vermoeid ogende verpleger tegen die allervriendelijkst zegt: “Uw vader? Die ligt in de herstelkamer vanwege een tia. Heeft uw zus dat niet doorgegeven? Zij staat als contactpersoon genoteerd, we kunnen niet iedereen bellen. U kunt naar hem toegaan, de herstelkamer is vlak bij de personeelsruimte.”
Ik zie mijn vader in de foetushouding op bed liggen, zijn hoofd naar de muur gekeerd. Hij slaapt.”
‘Niet zoet genoeg’ is een beklijvend boek dat aanzet tot reflectie over de dunne lijn tussen goed en kwaad. Het is niet alleen een waardevolle bijdrage aan de Nederlandse literatuur over de Tweede Wereldoorlog, maar ook een tijdloos verhaal over de worsteling van een man die probeert recht te doen aan zichzelf en aan de wereld om hem heen. Dit maakt het een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in de complexe morele kwesties die zowel de geschiedenis als het huidige leven doordringen.
De korte hoofdstukken zorgen ervoor dat je het boek snel gelezen hebt en na de laatste bladzijde meteen weet wat de verklaring voor de titel is.
In ‘Niet zoet genoeg’ neemt Peter Nieuwendijk de lezer mee op een diepgaande reis door de benauwende realiteit van een politieagent tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Dit boek is niet zomaar een geschiedenisles; het is een ontroerend en informatief verhaal over de innerlijke strijd van een man die gevangen zit tussen plichtsbesef, morele afkeuring en de onverbiddelijke noodzaak om zijn gezin te onderhouden.
De protagonist, een politieagent, wordt gedwongen deel te nemen aan razzia's onder het Duitse bewind. Nieuwendijk schetst een krachtig en emotioneel portret van deze man, wiens geweten constant knaagt. Hij is gezagsgetrouw, maar probeert met gevaar voor eigen leven de opdrachten van de bezetter zoveel mogelijk te saboteren. Deze morele tweestrijd wordt op overtuigende wijze neergezet, waardoor de lezer zich goed kan inleven in de zware omstandigheden en de complexe keuzes waar de hoofdpersoon voor staat. De thematiek van schuld, moreel falen en de zoektocht naar vergeving doordrenkt de pagina's, maar wordt verlicht door de humor en zelfspot die de auteur inzet. Dit daagt de lezer uit om mee te denken en empathie te voelen voor deze complexe figuur.
Vooral de terugkijk op de jeugd van deze man, levert een goed beeld.
“Op de overloop naar de zolders stond een grote houten kist met daarop een plant in een pot. Onder de kist ontdekten mijn broer en ik een luik. Jaren na de oorlog hoorden we dat het de verbergplaats van pa was, die uit angst om opgepakt en gedeporteerd te worden daar een schuilplaats had gecreëerd. De angst voor een klikspaan van het gezag, dat niet zijn gezag was, bleek groot te zijn. Hij had zo min mogelijk mee willen doen met de opdrachten die hij kreeg en probeerde weg te kijken van het kwaad.”
Na de oorlog blijft de protagonist worstelen met morele dilemma's, nu als medewerker van de inlichtingendienst. Zijn taak om zogenaamde 'staatsgevaarlijke groepen' zoals communisten, homoseksuelen en teruggekeerde kampoverlevenden in kaart te brengen, staat hem steeds meer tegen. Nieuwendijk laat hier subtiel zien hoe de schaduw van het verleden blijft hangen, zelfs in een vernieuwde werkelijkheid. De aanwezigheid van zijn vrouw en drie kinderen functioneert als een constante herinnering aan de inzet: zijn integriteit tegenover het welzijn van zijn gezin. Dit dilemma is universeel en maakt het verhaal tijdloos.
Het verhaal leest als een onverbiddelijke spiegel van de naoorlogse maatschappij, waarin de gevolgen van eerdere keuzes blijven doorwerken. Nieuwendijk benadert deze zware thema's niet alleen met ernst, maar ook met een oprechte en soms ontroerende blik op de menselijke conditie. Door zijn beeldende vertelwijze, ongetwijfeld beïnvloed door zijn achtergrond als kunstenaar, weten veel passages op een visuele en emotionele manier te raken. De lezer wordt volledig ondergedompeld in de omstandigheden en de innerlijke wereld van de karakters. Je blijft aan de bladzijden gekluisterd terwijl je leest over de achteruitgang van de gezondheid van zijn vader.
“Op de gang kom ik een vermoeid ogende verpleger tegen die allervriendelijkst zegt: “Uw vader? Die ligt in de herstelkamer vanwege een tia. Heeft uw zus dat niet doorgegeven? Zij staat als contactpersoon genoteerd, we kunnen niet iedereen bellen. U kunt naar hem toegaan, de herstelkamer is vlak bij de personeelsruimte.”
Ik zie mijn vader in de foetushouding op bed liggen, zijn hoofd naar de muur gekeerd. Hij slaapt.”
‘Niet zoet genoeg’ is een beklijvend boek dat aanzet tot reflectie over de dunne lijn tussen goed en kwaad. Het is niet alleen een waardevolle bijdrage aan de Nederlandse literatuur over de Tweede Wereldoorlog, maar ook een tijdloos verhaal over de worsteling van een man die probeert recht te doen aan zichzelf en aan de wereld om hem heen. Dit maakt het een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in de complexe morele kwesties die zowel de geschiedenis als het huidige leven doordringen.
De korte hoofdstukken zorgen ervoor dat je het boek snel gelezen hebt en na de laatste bladzijde meteen weet wat de verklaring voor de titel is.
1
Reageer op deze recensie
