Familieperikelen in oorlogstijd

Na het lezen van Het weesmeisje, het eerste deel waarin Marie en de familie Melzer de hoofdrol spelen, was het goed om te weten dat het vervolg niet al te lang op zich zou laten wachten. Want wat was dat een mooie historische roman. Zoals altijd ligt de lat voor een vervolg dan ook hoog. Kan een auteur zichzelf overtreffen en me weer zo voor zich winnen?

Voor degenen die Het weesmeisje nog niet hebben gelezen, vanaf hier volgen spoilers uit dat boek!

Marie is inmiddels getrouwd met haar grote liefde Paul, zoon van de familie en daarmee opvolger voor de fabriek. Ze is door alles dat is gebeurd met haar vader en schoonvader extra belangstellend voor de textielfabriek. Vanwege de oorlog is het zwaar om de fabriek draaiende te houden, er zijn zorgen of ze het kunnen uitzingen tot de vrede terugkeert. De vrouwen des huizes willen dat de grote familievilla in deze tijd een militair hospitaal wordt. Familie en vrienden worden voor dienstplicht opgeroepen naar het front en de gedachte dat er voor hen gezorgd wordt wanneer nodig, motiveert de dames hun pleidooi te houden bij Melzer senior. Maar deze ziet het idee niet zitten en weigert toestemming te geven. Toch trekt hij uiteindelijk aan het kortste eind, zijn vrouw en dochters krijgen hun zin en treffen maatregelen. Het is veel werk en eenmaal op orde merken ze de impact van de oorlog. Ook de villa wordt getroffen door verdriet en verlies maar gelukkig is de zoon des huizes niet opgeroepen. Nog niet.

Het is februari 1916 wanneer het verhaal verder gaat in dit vervolg, twee jaar later waar het eerste deel eindigde. Inmiddels zijn de gevolgen van de oorlog tegen de Russen ook tot Augsburg doorgebroken. In de villa is er niet veel over van de rijkdom maar de familie ziet ook dat ze het nog redelijk goed hebben en willen hulp bieden aan hen die dat nodig hebben. Marie en Paul zijn enorm gemotiveerd veranderingen door te voeren in de fabriek zodat er werk blijft voor hun mensen. Maar dat valt niet mee. Ze moeten niet alleen vechten tegen de moordende concurrentie maar ook met de stugge leiding van Melzer senior. Wanneer Paul dan toch wordt opgeroepen staat Marie lijnrecht tegenover haar schoonvader.

Marie is een moedig en volhardend personage, ook in dit verhaal. In het vorige boek kwam dat al mooi tot uiting en ook nu kun je lezen hoe ze zich staande houdt in totaal andere omstandigheden. Het is een sterke vrouw en ze dwingt respect af bij je tijdens het lezen. Er werd in oorlogstijd veel gevraagd van de vrouwen, hun mannen waren veelal aan het front en zij moesten thuis ineens alles dragen. De auteur heeft dat goed in beeld weten te brengen. Vooral ook omdat juist dat, ongeacht afkomst, bij iedereen merkbaar was. Het feit dat een rijke familie dan zoveel doet om iedereen te helpen is mooi. Doordat Melzer senior niet van plan is zijn fabriek te lenen voor de nieuwe ideeën is er steeds minder werk. Het eten wordt schaars, de vrouwen opstandig. Er moet eten op de plank en snel. Geteisterd door ziektes en epidemieën is er de zorg over het uitblijven van berichten van het front waar hun mannen vechten voor de keizer. Gesteund door de intense, sporadische briefwisseling met Paul blijft Marie zich inzetten voor het behoud van de fabriek.

De moed van het weesmeisje gaat echter niet alleen over Marie. Behalve de oorlogsperikelen gaan ook de persoonlijke verhaallijnen gewoon door en zien we ook fragmenten van de ondergang van sommige elitaire families waarmee de Melzers te maken hebben. Ook dat geeft een goed beeld van de klassenjustitie in die periode en de genadeloosheid van een oorlog. Je kunt dit boek als standalone lezen maar ik zou het niet aanraden. Om twee redenen: je mist het prachtige eerste boek én de cruciale informatie om de personages, vooral tussen de zussen speelt het een en ander. Maar alle vrouwen in de familie krijgen het voor hun kiezen in deze moeilijke periode. De vertelvorm die Jacobs hanteert zorgt dat je blijft lezen. Je waant je als het ware in die omgeving en tijd, ziet alles met gemak voor je. De dialogen zijn vlotjes en ook goed vertaald want nergens is er sprake van rare zinnen. Wat wel opvalt, en dat is typisch Duits, is het gebruik van verkleinwoordjes zoals pappie en mammie. Wij zeggen dat als volwassenen niet snel. Het is een leuk detail waardoor de oorsprong van de auteur lichtelijk doorschemert.

Het was opnieuw genieten van Marie en de familie. De setting met de oorlog sluimerend op de achtergrond heeft de familie onder andere omstandigheden laten zien dan in het eerste verhaal. Maar ook dit pakt mooi uit. Er is sprake van mooie persoonlijke verhaallijnen en de schrijfstijl is toegankelijk zodat je deze dikke pil vlot wegleest. Anne Jacobs heeft met de villa en haar bewoners een wereld gecreëerd die eindeloos inspiratie kan bieden. Hopelijk komt er dan ook nog een vervolg want dit soort boeken kan ik blijven lezen. Van mij mag het.
Ook voor dit boek van Anne Jacobs geef ik graag vier sterren.