Lezersrecensie
Heerlijk tussendoortje, helemaal Eekhaut
(Deze recensie verscheen eerder in Fantastische Vertellingen 51, september 2019.)
Guido Eekhaut heeft inmiddels een groot en divers oeuvre opgebouwd, waarin wat ik ooit filosofische fantasy noemde een belangrijk, misschien zelfs wel hét belangrijkste onderdeel vormt. Behalve een kleine uitstap naar de literaire reeks van Bert Bakker (Babel en Eeuwig Venetië) en het begin van de naar zijn thrillersuccessen gemodelleerde reeks bij Uitgeverij Vrijdag (Stappers), verscheen die filosofische fantasy vooral bij uitgeverij Verschijnsel; naar de Zuid-Europese stadstaten uit de Verlichting gemodelleerde tijdloze steden als Orsenna, tot breder uitgewerkte alternatieven voor Londen en New York. De novelle Tormance, waarvan fragmenten eerder verschenen in het tijdschrift Wonderwaan, toont ons ook zo’n tijdloze, dus eeuwige stad. Zoals de flaptekst opent: “Tormance is een oude stad, waar vele rassen zich thuis voelen”.
De oude, ziekelijke Meester Maskul is in zijn laatste dagen zijn grote, wijze geheimen in een boek aan het neerschrijven. Een document “dat grote invloed zou hebben op de evolutie van het denken in Tormance en in alle steden onder de dubbelsterren Branchspell en Alppain”. De jonge Meester Antoine, “een slungelige jongeman van een middenklasse-familie”, wil zich de geheimen van Meester Maskul ter eigene eer en glorie toe-eigenen, net zoals de necromongers, een buitenaards ras met Cthulhu-uitstraling, dat willen om het tegen de mensheid te gebruiken. Maar boek moet eerst geschreven worden.
Alida is de bediende van Meester Maskul. Zij is een “mechaniek”, een mechanische robot met een geprogrammeerd brein, een AI met “gewrichten, veren, ventielen”, met een niet helemaal goed afgesteld mechanisch hart, en zij probeert het “vernietigende maar ondoordringbare meesterwerk” van Meester Maskul uit de handen van de necromongers te houden.
Feitelijk lijkt er van alles niet te kloppen. Een middeleeuws aandoende stad, waar de elektriciteit van zoemende Teslaspoelen het gaslicht nog niet geheel verdrongen heeft? Een mechanische kunstmatige intelligentie met een ‘klikkend’ hart. En dan die necromongers als buitenaards ras…
En toch past het allemaal als vanzelfsprekend. Dat komt door schrijfvaardigheid van Eekhaut, door zijn vermogen om scènes beeldend te maken en te weten wanneer je wel en niet de diepte in moet gaan. Wanneer je sommige boeken van Eekhaut vergelijkt met breed gepenseelde olieverfschilderijen, of desnoods gedetailleerde etsen, dan is Tormance een aquarel waarin sfeer en gevoel verwijzen naar de kern van alles: onze menselijkheid en het allesbepalende, doorslaggevende belang van de gedachte, van de filosofie. Iets waar de necromongers zeer denigrerend over spreken: “Ach, filosofie: een uitermate zinledige discipline. Geen wonder dat mensen er verslaafd aan zijn … Gekwetter van vogels … Het blaten van schapen … Met ideeën over tijd en nietigheid en Het Zijn. Ons ras heeft plaats noch tijd voor mistige speculaties. Daarom zijn wij dan ook eeuwig, en de andere rassen niet.”
De ontknoping van dit sfeervolle verhaal is verrassend zonder verrassend te zijn, want die vloeit als vanzelfsprekend voort uit de thematiek van het voorafgaande verhaal. Heerlijk, dit tussendoortje, helemaal Eekhaut.
Guido Eekhaut heeft inmiddels een groot en divers oeuvre opgebouwd, waarin wat ik ooit filosofische fantasy noemde een belangrijk, misschien zelfs wel hét belangrijkste onderdeel vormt. Behalve een kleine uitstap naar de literaire reeks van Bert Bakker (Babel en Eeuwig Venetië) en het begin van de naar zijn thrillersuccessen gemodelleerde reeks bij Uitgeverij Vrijdag (Stappers), verscheen die filosofische fantasy vooral bij uitgeverij Verschijnsel; naar de Zuid-Europese stadstaten uit de Verlichting gemodelleerde tijdloze steden als Orsenna, tot breder uitgewerkte alternatieven voor Londen en New York. De novelle Tormance, waarvan fragmenten eerder verschenen in het tijdschrift Wonderwaan, toont ons ook zo’n tijdloze, dus eeuwige stad. Zoals de flaptekst opent: “Tormance is een oude stad, waar vele rassen zich thuis voelen”.
De oude, ziekelijke Meester Maskul is in zijn laatste dagen zijn grote, wijze geheimen in een boek aan het neerschrijven. Een document “dat grote invloed zou hebben op de evolutie van het denken in Tormance en in alle steden onder de dubbelsterren Branchspell en Alppain”. De jonge Meester Antoine, “een slungelige jongeman van een middenklasse-familie”, wil zich de geheimen van Meester Maskul ter eigene eer en glorie toe-eigenen, net zoals de necromongers, een buitenaards ras met Cthulhu-uitstraling, dat willen om het tegen de mensheid te gebruiken. Maar boek moet eerst geschreven worden.
Alida is de bediende van Meester Maskul. Zij is een “mechaniek”, een mechanische robot met een geprogrammeerd brein, een AI met “gewrichten, veren, ventielen”, met een niet helemaal goed afgesteld mechanisch hart, en zij probeert het “vernietigende maar ondoordringbare meesterwerk” van Meester Maskul uit de handen van de necromongers te houden.
Feitelijk lijkt er van alles niet te kloppen. Een middeleeuws aandoende stad, waar de elektriciteit van zoemende Teslaspoelen het gaslicht nog niet geheel verdrongen heeft? Een mechanische kunstmatige intelligentie met een ‘klikkend’ hart. En dan die necromongers als buitenaards ras…
En toch past het allemaal als vanzelfsprekend. Dat komt door schrijfvaardigheid van Eekhaut, door zijn vermogen om scènes beeldend te maken en te weten wanneer je wel en niet de diepte in moet gaan. Wanneer je sommige boeken van Eekhaut vergelijkt met breed gepenseelde olieverfschilderijen, of desnoods gedetailleerde etsen, dan is Tormance een aquarel waarin sfeer en gevoel verwijzen naar de kern van alles: onze menselijkheid en het allesbepalende, doorslaggevende belang van de gedachte, van de filosofie. Iets waar de necromongers zeer denigrerend over spreken: “Ach, filosofie: een uitermate zinledige discipline. Geen wonder dat mensen er verslaafd aan zijn … Gekwetter van vogels … Het blaten van schapen … Met ideeën over tijd en nietigheid en Het Zijn. Ons ras heeft plaats noch tijd voor mistige speculaties. Daarom zijn wij dan ook eeuwig, en de andere rassen niet.”
De ontknoping van dit sfeervolle verhaal is verrassend zonder verrassend te zijn, want die vloeit als vanzelfsprekend voort uit de thematiek van het voorafgaande verhaal. Heerlijk, dit tussendoortje, helemaal Eekhaut.
2
Reageer op deze recensie
