Zoektocht naar zuivering en vernieuwing

“Water” (Meulenhoff, 2023) is het eerste en al verschenen deel van de ‘Elementen-cyclus’, het aangekondigde vierluik van de Ierse journalist en auteur John Boyne (1971). Het is een niet te dikke en toegankelijk geschreven roman met korte hoofdstukjes, die volgens meerdere recensies wat meer diepgang had mogen hebben. Mij persoonlijk heeft de thematiek van het boek dermate aan het denken (en voelen) gezet dat ik dit eventuele gebrek aan contemplatie van de hoofdpersoon niet als storend heb ervaren.
Een vrouw trekt zich terug op een eiland na een tweetal ingrijpende gebeurtenissen in haar leven waardoor ze ineens tot medeplichtige en publiek mikpunt blijkt te zijn geworden. Wat die gebeurtenissen precies zijn ontdekt de lezer gaandeweg aan de hand van beschrijvingen van actuele belevenissen en ontmoetingen op het eiland, afgewisseld met successieve onthullingen van de reden van vluchten van de vrouw. Heel erg verrassend is het allemaal niet, maar zoals gezegd, mij heeft dat niet gestoord.
Op veel van de vragen die in de roman, al dan niet expliciet, worden gesteld is geen eenvoudig of pasklaar antwoord mogelijk. En dat nodigt de lezer uit tot actief meedenken/-voelen. In hoeverre kan een mens zijn eigen leven vormgeven? Wat is de invloed van conditioneringen uit gezin van herkomst, maatschappij en tijdgeest? Kan een mens ontsnappen aan zijn verleden door te vluchten en/of zijn naam te veranderen? Waarom vluchten naar een klein eiland waar iedereen elkaar lijkt te kennen? Hoe goed kennen mensen elkaar eigenlijk? Maakt wegkijken medeschuldig of medeverantwoordelijk? Wat is het verschil tussen schuldig en verantwoordelijkheid zijn? Hoe pak je het leven weer op na een traumatische gebeurtenis? En dan is er ook nog de symboliek van het element ‘water’ waaraan de roman haar titel ontleend.
Kortom, “Water” is een vlot leesbare roman die de lezer enkele aangename leesuurtjes en de nodige stof tot verder overdenken verschaft.