“Gebied 19”: Geen boek voor mij

Door het luisteren naar de Librispodcast werd ik nieuwgierig naar “Gebied 19” van Esther Gerritsen (De Geus, Amsterdam 2023), hoewel ik normaalgesproken geen liefhebber ben van ‘Science Fiction’ (SF). Helaas kon het boek niet aan mijn door de podcast gewekte verwachtingen voldoen.
Als Tomas Boom, een matig succesvol thrillerschrijver van in de vijftig, op de ochtend na zijn huwelijk wakker wordt, blijkt zijn kersverse echtgenote Suzanne verdwenen. Als hij vervolgens de hond gaat uitlaten, valt hem op dat het wel erg stil is op straat. Uiteindelijk blijkt de 'betere'(?) helft van de wereldbevolking, waaronder ook zijn moeder en zijn zoon Parker, die nacht vertrokken te zijn naar een nieuwe planeet. Tomas begint vervolgens een zoektocht naar zijn geliefden, waarbij hij niet heel erg zijn best doet om antwoorden te vinden. Hij lijkt vooral boos en in verzet.
De nieuwe planeet met de naam TOI-700d blijkt een kopie van de aarde, alleen is alles er wat groter. Om te voorkomen dat de bewoners van de nieuwe aarde zich bekommeren om de achterblijvers en omkijken naar het verleden, controleert de nieuwe regering het internet en wordt er op de scholen alleen nog het lezen van fictie en gedichten toegestaan. Voor degenen die toch nog moeite hebben om de oude aarde te vergeten, bestaan er drie alternatieven. Ze kunnen zich laten immuniseren voor heimwee, nostalgie en medegevoel met de achterblijvers. Dit gebeurd dan via medische experimenten gericht op Gebied 19 in de hersenen, waar iedere eerste indruk binnenkomt. Het tweede alternatief is zichzelf de vergetelheid in te drinken. En het derde alternatief bestaat er uit dat er voor de twijfelaar dusdanig prettige omstandigheden worden gecreëerd dat er geen enkele reden meer bestaat om terug te verlangen naar de oude aarde en degenen die daar achterbleven. Dit is wat Tomas overkomt.
Om onduidelijke redenen krijgt achterblijver Tomas toestemming om af en toe contact te hebben met zijn vrouw en wordt hij op een ochtend wakker op de nieuwe planeet, waar hij ineens een bestseller auteur blijkt te zijn die op alle mogelijke manieren in de watten wordt gelegd. Dit verleidt hem er echter niet toe zijn verzet tegen de nieuwe aarde op te geven. Tomas wil zich niet conformeren en weigert de mensen die achtergebleven zijn te vergeten. Hoewel hij nauwelijks medestanders vindt en het nieuwe regime zijn protesten lijkt te tolereren, heeft zijn aanhoudende verzet uiteindelijk consequenties voor hemzelf en zijn hele gezin.
Hoewel het verhaal vlot en soepel leest, heeft het mij niet kunnen overtuigen en zijn de personages en gebeurtenissen nauwelijks invoelbaar. Hoe voorstelbaar is het dat Tomas van niets wist, terwijl zijn (toen nog toekomstige) echtgenote Suzanne bij de organisatie van de verplaatsing betrokken blijkt? Wat voor soort relatie hebben Tomas en Suzanne? Wie bepaalt er wie verplaatst worden en waarom? Wat is de reden dat Tomas plotseling toch op de nieuwe aarde geplaatst wordt? Hoe voorstelbaar is het dat verplaatste bewoners de regels/censuur op de nieuwe aarde zonder slag of stoot accepteren? Wat maakt Tomas zo halsstarrig in zijn verzet? Hoe voorkomt men op TOI-700d dat de bewoners opnieuw de fout in gaan zoals op de oude aarde? Wie bepaalt welke fantasieën en dromen de nieuwe wereld mogen vormgeven? Hoe voorstelbaar is de volgzaamheid van puberzoon Parker? Hoe kunnen twijfelaars die zichzelf niet laten immuniseren bijdragen aan een betere nieuwe wereld? Wat gaat er verbeteren door het dupliceren van de aarde en voor wie?
Natuurlijk hoeft een schrijver zijn lezers niet alles uit te leggen en voor te kauwen, maar in het geval van “Gebied 19” had ik graag wat meer uitgewerkte ideeën en karakters willen zien. Een eventueel vervolg op dit experiment zal ik niet snel oppakken.