WO I vanuit Duits perspectief: oorlog, liefde en gedoe

Hugo Luijten (1969, Nieuwstadt, Limburg) is historicus en schrijver. Eerder publiceerde hij de verhalenbundel Baby C en schreef hij columns voor onder meer De Limburger. Zijn debuutroman Offer voor een verloren zaak speelt tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het is een kloeke pil van ruim 400 bladzijden met een in de basis interessant verhaal. Maar ai, dat taalgebruik...

Offer voor een verloren zaak speelt in zomer en herfst van het oorlogsjaar 1914. WO I is net losgebarsten en Duitsland valt via België Frankrijk binnen. In de enorme verwarring die dat met zich meebrengt, vlucht soldaat Heinrich Ohlenforst uit zijn dorp Havert en vertrekt hij richting de oorlog. Hij heeft zich als militair aangemeld omdat hij thuis zijn leven niet zeker is. De roman schakelt tussen de ervaringen van Ohlenforst aan het front en gebeurtenissen die zich gelijktijdig in Havert afspelen.

Door de uitgever wordt het boek aangeprezen als 'Een epische oorlogsroman' en het moet gezegd: Luijten is een prima verhalenverteller. Hij heeft oorlog, liefdesgeschiedenis en suspense verweven tot een onderhoudend verhaal. De aanprijzing gaat verder: 'met levensechte en markante personages wier lot je hoe langer hoe meer aan het hart gaat.' Maar daar is de uitgever te positief. De hoofdpersoon zelf wordt wel geloofwaardig neergezet, maar de andere personages komen veel minder uit de verf. Vooral wanneer de schrijver je wil meenemen in de gedachtewereld van zijn personages, wordt het verhaal bij vlagen ongeloofwaardig, om niet te zeggen kinderlijk.

Daar komt nog bij dat Luijten door zijn uitgever kritischer begeleid had moeten worden wat betreft zijn taalgebruik. De overmatige hoeveelheid bijvoeglijk naamwoorden (“speciale stenen bierkruik”) is te veel van het goede en de zinsbouw is regelmatig niet in orde. “Hij had een pafferig gezicht en zijn ogen leken verpakt in driehoekige zakjes, die daardoor een triestige uitstraling kregen.” De schrijver zal niet bedoelen dat de ‘zakjes’ een triestige uitstraling kregen, maar schrijft dat wel.

Het was beter geweest als het boek een kwart dunner was geweest, want regelmatig blijkt dat Luijten wel degelijk kan schrijven; met name waar het situatiebeschrijvingen betreft. Zo maakt de passage waarin de hoofdpersoon een verbandpost bezoekt een authentieke indruk, met alle gruwelijke details van dien.

Twee sterren, kun je het boek dan beter laten liggen? Dat gaat te ver, want ondanks de kritiek leest het lekker weg. En daar komt bij dat er in het Nederlands taalgebied maar weinig WO I romans zijn die vanuit het Duitse perspectief handelen. Dat maakt het boek interessant. Liefhebbers van onderhoudende en vlot lezende verhalen (denk aan de 'Citadel'-serie van Kate Mosse) zullen met Offer voor een verloren zaak genoeglijke uren kunnen doorbrengen.