Tijd voor het volle licht

‘Het licht dooit’ is de tweede roman van Xander Jongejan (1973) Net als zijn debuut roman ‘de tafel van Tarzan’ (2018) is deze roman ook in eigen beheer uitgegeven. In 2017 verscheen ook in eigen beheer zijn dichtbundel ‘wat zijn de bananen duur’.


Het boek begint met een verrassend gewelddadige binnenkomer. We treffen hoofdpersoon Deik in een absolute overlevingsfase aan. Vanaf de eerste pagina is duidelijk dat hier het dieptepunt van zijn bestaan is bereikt. Psychische en fysieke aanvallen raken niet meer. Hij heeft er vanaf zijn jongste jaren teveel van moeten incasseren. Verontwaardiging over onrecht en vernederingen zijn een gepasseerd station. Nu alleen nog maar zo effectief mogelijk de klappen, die hij al verwacht, afweren.

Begin je eenmaal met lezen dan is wegleggen geen optie meer. Vragen wachten op antwoord. Wat is de oorzaak dat iemand de verbinding met zichzelf en de rest van de wereld zo totaal verloren heeft?

Een tijdsprong naar het verleden maakt duidelijk dat Deik een jongen met talenten is. Al op de middelbare school valt zijn schrijverstalent op. Echter, zijn onzekerheid maakt dat hij zelf het liefst niet opgemerkt wordt. Daarom houdt hij van het donker en ontspant pas wanneer het licht dooit. Hij is zich om meerdere redenen pijnlijk bewust van zijn voorkomen. Als een rode draad loopt de angst voor het oordeel van anderen door het verhaal. Binnen een paar seconden voelt hij zich gescand en te licht bevonden. Als een selffulfilling prophecy trekt hij mensen aan die dankbaar gebruik maken van zijn onzekerheden en zucht naar vriendschap.

Hij voelt het verraad lang voordat het zich openbaart. Alleen, de drang om te verbinden is zo groot dat hij tegen beter weten in toch gewillig in de val stapt. Deik hunkert naar erkenning en affectie, in welke potentie dan ook. En zo incasseert hij klap na klap. Liefde die geen liefde blijkt, vriendschap die geen vriendschap is en een maatschappij die rauw en te hard is om zichzelf te kunnen handhaven.

‘Ik voel veel, had mijn moeder tegen mij gezegd. Dat ik niet luchtig kon omgaan met de dingen, Dat ze op me drukten. Dat ik ze op me liet drukken. De dingen waren soms te groot.’

Duidelijk is dat het probleem niet zozeer gevormd wordt door de ontkenning van andere mensen maar vooral door zijn jarenlange zelfontkenning. Er komt pas ruimte voor verandering als hij die sleutel oppakt waarmee hij nieuwe deuren zou kunnen openen.

Het boek bevat korte hoofdstukken die snel weglezen. Bijzonder als je met een droge, emotieloze opsomming van feiten toch een enorme emotionele lading kunt overbrengen. Met weinig woorden veel zeggen, veel voelen. Het verhaal is doorweven met poëtische zinnen en uitspraken die je laten nadenken. Hier een dichter herkennen is niet moeilijk. Woordspelingen, zinsopbouw zijn origineel zonder gezocht aan te voelen.

Boeken uitgegeven in eigen beheer hebben het in de regel moeilijker om het grote publiek te bereiken. Het zou jammer zijn als dit werk niet groots opgemerkt wordt. Dit boek verdient geen schaduwplek maar een plaats in het volle licht.