Een aanrader!

Ik ben het boek Costa del Coke aan het lezen en ik vind daar wat van. En als u het niet erg vindt wil ik dat graag met u delen. Niet per se omdat iemand in mijn Facebook-vriendenlijst gisteravond een rode stip achter haar naam kreeg omdat ze Rob Muntz minachtend ‘iemand van de doorgesnoven AvA-clan’ noemde om geen enkele andere reden dan het feit dat hij bevriend is met Arthur van Amerongen, maar het hielp wel mee.

Ik kom uit een familie van mensen die gevoelig zijn voor verslaving en nadat mijn oom dronken in een sloot belandde en verdronk besloot ik dat ik nooit verslaafd wilde raken aan wat dan ook. Als ik van iets ook maar een heel klein beetje het gevoel had dat ik er een kick van kreeg wilde ik er nooit meer wat mee te maken hebben. Dat lukte niet helemaal, maar de schade bleef beperkt tot een nicotineverslaving en een hardnekkige verslaving aan cafeïne: Van die huis-tuin-en-keukenverslavingen waar je nauwelijks last van hebt en alleen maar tot hevige hoofdpijn of wat rillingen leidt als je er mee stopt. Evengoed heb ik wel op een ander manier ervaring met verslaving, namelijk in de rol van partner. Ik woonde veertien jaar samen met een man die hyperactief was -ADHD, zei de psychiater later, maar dat stempel kreeg in die tijd zo’n beetje iedereen – en die bovendien verslaafd was aan alcohol, speed, XTC en hasj.

Op het moment dat bekend werd dat ‘Costa del Coke’ er zou komen was ik direct geïnteresseerd. Niet alleen omdat Arthur van Amerongen mijn favoriete schrijver is, maar ook vanwege het onderwerp. Ik vraag me daar al heel lang dingen over af: Wat gaat er door gebruikers heen? Dat had ik nooit kunnen ontdekken, al zat ik er al die jaren met mijn neus bovenop. Waarom is de één een recreatieve gebruiker en de ander een regelrechte junk? Hangt dat af van wat iemand gebruikt, of is het maar net de vraag of je de genetische aanleg hebt om verslaafd te raken? En wat moet je in deze tijd eigenlijk denken van die open grenzen, van al die kapsalons en belwinkels die overal opduiken? Hoe zinvol is het om te roepen ‘als je een pilletje neemt ben je onderdeel van het probleem’? Ik hoopte eigenlijk dat ik op dit soort vragen een antwoord zou vinden.

Ik had geen flauw idee wat ik me van Costa del Coke moest voorstellen en of ik het boek de moeite waard zou vinden was ook helemaal niet zeker. Ik had Ivo Teulings’ Monta Negro gelezen (in Costa del Coke kort omschreven als zijnde ‘geflopt’, wat jammer is want Teulings heeft een leuke schrijfstijl en aan humor ontbreekt het hem ook niet) en ik had daarin al ontdekt dat we hier te maken hadden met een man met een goed verhaal en behoorlijk wat kennis met betrekking tot drugssmokkel. Van Amerongen wordt door veel mensen weggezet als een doorgesnoven junk die drugsgebruik verheerlijkt. Daar maakt hij gretig gebruik van, want tegen dingen aan schoppen verkoopt…

Wat ging dit alles opleveren? Wat was eigenlijk het doel van het boek? Moest het vooral leuk worden? Of juist vooral informatief? En als het laatste het geval zou zijn, zou dat niet heel erg vervelend worden? Zou het boek meer in de stijl van Teulings- of meer in de stijl van van Amerongen geschreven zijn? En zou ik na het lezen van dit boek een gefundeerd antwoord kunnen bedenken op vragen als ‘ vindt u dat drugs wel of niet gelegaliseerd moeten worden?’

Nu ik halverwege ben kan ik uit de grond van mijn hart zeggen dat iedereen die zich een gefundeerde mening wil vormen over de strijd tegen de drugsmaffia – in ons land en daarbuiten – Costa del Coke eens moet lezen. Voor mensen in de Biblebelt is het even doorbijten, het is geen streekroman en er staan wel wat dingetjes in waar je dan moeite mee zou kunnen hebben. Maar laten we eerlijk zijn: Een boek over drugshandel dat rekening houdt met de tere ziel van de lezer kan nooit een goed boek zijn.

Van Amerongen speelt in het boek de rol van de junk die bakken geld uitgeeft aan allerhande geestverruimende middelen die hij overal en nergens van alles en iedereen lijkt te kunnen kopen en maakt er een sport van om zo grof mogelijk uit de hoek te komen. Maar het zou zonde zijn als je het daarom niet zou lezen, zeker als je bedenkt dat van de gevorderde drugsverslaafde de normen en waarden mettertijd veranderden en dit dus ongeveer de manier is zoals een verslaafde denkt.

Naar mijn smaak is het een boek dat heel duidelijk laat zien hoe ontzettend goed de drugssmokkel georganiseerd is en hoeveel overeenkomsten die vertoont met het pasjessysteem van de AH of met de manier waarop de Staatsloterij haar klanten aan zich bindt, zonder dat je tot vermoeienis toe doorgezaagd wordt over cijfers en feiten. Terwijl je zit te lezen begrijp je stukje bij beetje hoe ingenieus drugshandel eigenlijk in elkaar steekt en hoeveel mensen er belang bij hebben dat het blijft bestaan. Maar niet alleen dat, je krijgt een hele klein beetje een idee van hoe het voelt om Cold Turky op zoek te zijn naar verlichting van de afkickverschijnselen, doordat je al lezend bijvoorbeeld wordt meegenomen tijdens een uitstapje met de verslaafde Trini. Dat betekent niet dat je Trini daardoor zielig gaat vinden, maar wel dat je begrijpt waarom en hoe drugsbazen hun dealertjes verslaafd houden en wat mensen ervoor over hebben om weer even een roes te voelen. Allerlei mensen en groepen die op wat voor manier dan ook betrokken zijn bij de handel in drugs of de bestrijding daarvan komen in het boek aan bod. En dat is denk ik wat mij aantrekt in ‘Costa del Coke’: Het is prettig leesbaar, maar vooral ook compléét.

Rest er nog één vraag: ‘Verheerlijkt Costa del Coke’ het gebruik van drugs? Dat is een bezwaar dat ik als van Amerongen-fan verwacht tegen te zullen komen op de social media.

Nee, dat denk ik niet. Ik denk dat de rol van van Amerongen, die van losbollige junk die niets liever doet dan praten, eten, snuiven en roken, het drugsgebruik niet aantrekkelijker maakt dan het is. Ik denk juist dat het nodig is om te laten zien wat voor ‘soort mens’ een gebruiker eigenlijk is, hoe zijn of haar gedachtegang in elkaar steekt en dat het daarom een belangrijk onderdeel is in het geheel. Want volgens mij kun je pas begrijpen hoe de wereld achter de drugshandel werkt als je ophoudt de gebruiker te veroordelen en weg te zetten als minderwaardige schepsels. Of als een slachtoffer. Ze hebben wel een probleem, maar in hoeverre dat probleem opgelost moet worden en hoe dat het beste kan is niet aan jou. Wie dit boek heeft gelezen en van Amerongen daarna als een ‘doorgesnoven gek’ betiteld heeft het denk ik niet goed begrepen. Juist door zijn ervaring in die wereld heb je een beter beeld van hoe het werkt, omdat dat het er een wezenlijk onderdeel van is.

Kortom: ik denk dat het heel waardevol is boek kan zijn voor iedereen die wil kunnen meepraten over druggerelateerde onderwerpen.