Van schone schijn naar leeuwin

De structuur valt niet zo makkelijk in hokjes te duwen omdat het allemaal op meerdere vlakken met mekaar verweven is En dan niet zozeer zoals zo vaak waarbij op het einde de draadjes van verschillende plotlijnen bij mekaar komen, integendeel dit is van bij het begin het geval.
Toch valt er wel een duiding bij te geven.
Het verhaal zelf loopt chronologisch, behalve dan de Proloog die letterlijk voor heel wat andere feiten geplaatst wordt. We maken kennis met de personages, krijgen een situatieschets en uitgebreide achtergrondinformatie, een aantal gebeurtenissen volgen elkaar op met als eerste hoogtepunt het feit dat Ellen met haar zoon mee op schoolexcursie gaat.
Dan krijgen we het blok van de excursie met als climas de ontdekking van het lijk. Gevolgd door het onderzoek en de uiteindelijke climax van het ontmaskeren van de moordenaar.
Dit wordt hier en daar onderbroken door een korte flashback over het verleden van Ellen waarin ze haar man verliest en de breuk met haar zoon een verklaring vindt.
Een andere indeling kunnen we maken in de groepjes rond Ellen. Ellen en haar zoon met haar overleden echtgenoot en diens vriend Jeroon op de achtergrond. Ellen en haar zus Jolijn, haar steun en toeverlaat. Ellen en haar zoon en diens vrienden. Ellen en haar collega’s, de leerlingen en hun ouders.
En als variatie op groepje drie: Mick en zijn vrienden zonder Ellen. Dat is ook de enige plaats in het verhaal waar Ellen buitengesloten wordt en helemaal niet voorkomt.
Uiteraard is er ook de politie die een moordonderzoek voert maar hoe onwaarschijnlijk het ook klinkt, die worden in de leefwereld van Ellen steeds op de achtergrond gehouden.

De plot is zeker origineel. Het feit dat het allemaal geloofwaardig en vertrouwd overkomt is omdat het gebaseerd is op dingen uit het dagelijkse leven en personen die je gewoon op straat tegenkomt.

Eerst is er het gaandeweg dieper kennis maken met Mick die van een lief schooljongetje evolueert naar een pscyhopaat die geniet van het domineren en intimideren van zijn ‘vrienden’. Dit bereikt zijn hoogtepunten in het steeds driester en walgelijker worden van de verschillende proeven die de leden van de club moeten doorstaan. Een breekpunt in het verhaal is ergens in de loop van dat eerste stuk het moment dat Ellen min of meer gedwongen wordt om met haar zoon en diens klas mee opexcursie te gaan.
Dan is er uiteraard de ontdekking van de moord en de vlucht van Mick die hiermee hoofdverdachte wordt. En uiteindelijk de arrestatie van Mick en Ellen die dan zelf het onderzoek verder zet met als gevolg de ontmaskering van de echte moordenaar.

Ellen speelt de hoofdrol maar is zowel een zwakke moeder, die faalt in de opvoeding van haar eigen zoon, als een zwakke leerkracht, die haar leerlingen niet de baas kan, en ook een zwakke leerling-consulente waarbij vooral niet corrigerend mag opgetreden worden maar er integendeel duiding moet worden meegegeven. Dit perfekt in het kader van de huidige linkse pedagogiek waarbij het vergaren van kennis compleet ondergeschikt is aan het pret hebben. Bij Ellen komt daar dan nog eens bij dat ze door de dood van haar man, wiens lichaam nooit gevonden werd, en de daaropvolgende breuk in de goede relatie met haar zoon toch al op het randje van een permanente depressie verkeert.
Haar zus Jolijn is dan het tegenovergestelde karakter, rustig en zakelijk, en haar liefdevolle rots in de branding. De stereotype maar o zo vaak voorkomende rol van de oudere zus.
Leon lijkt aanvankelijk de romantische toets te brengen in het leven van Ellen al zijn er al direct strubbelingen. Hij is van het ouderwetse type als opvoeder, het gaat om kennis en die zal er in gestampt worden, desnoods met harde hand. Hij lijkt ook niet vies van de seksuele avances van een leerlinge en dat is voor Ellen een zware afknapper. Maar als haar zoon verdachte nummer 1 van de moord is, ontpopt ze zich tot de spreekwoordelijke leeuwin die haar jong verdedigt.
Mick is het kind van een zwakke en veel te toegeeflijke moeder die de dood van zijn vader nooit heeft verwerkt. Hij zoekt extremen op, domineert het clubje van zijn vrienden en vertoont psychopatisch gedrag.
Het clubje met een seksbom, haar vriendin, de beste vriend van Mick en een watje. Maar geen van hen zal blijken te zijn wat ze oorspronkelijk schijnen.
Alle anderen spelen vaak op een bepaald moment een belangrijke rol maar blijven binnen het boek toch op het tweede plan.

Het is voor 80% een psychologische roman en de focus ligt helemaal op de ontwikkeling en psychologische diepgang van de karakters. Alle karakters worden op een bepaalde manier gecast op het ogenblik dat ze hun optreden in het boek maken. Maar vanaf dan zullen ze steeds meer details over zichzelf blootgeven (of ze worden op een andere manier blootgelegd) zodat ze op een bepaal ogeblikkelijk helemaal niet meer passen in het originele plaatje. Hoewel er meestal niet bepaald fijne punten bij de karakters te ontdekken vallen zijn ze meestal wel geloofwaardig, ook al moet je je als lezer wel in de leefwereld van de linkse pedagogiek en de woke (rijke) levensstijl verplaatsen.

Dit is helemaal wat je dagelijks als achtergrond uit de pers en de tv-programma’s kan halen. De locatie is natuurlijk Nederland maar het zou evengoed in een ander westers land met een nabijgelegen (wadden)eiland kunnen spelen. De tijd is duidelijk nu, geen vijftig jaar geleden (ook al niet omdat de mobiele telefoon een cruciale rol speelt) maar ook geen 50 jaar in de toekomst omdat het politieke toneel en daarmee de samenleving dan zeker niet meer hetzelfde zal zijn.

Er is een “valse” spanningslijn, al dan niet zo bedoeld, waarbij je je als lezer afvraagt of de man van Ellen (en dus ook de vader van Mick) wel echt dood is of misschien een luguber heroptreden zal maken.
De echte spanning heeft enerzijds betrekking op de uitdagingen van de club die steeds extremer worden en waarvan je voeld dat ze een dramatische en waarschijnlijk tragische afloop zullen kennen.
Dan is er ook nog de romantische spanning over de ontluikende en dan weer uitdovende relatie tussen Ellen en Leon.
Dit vormt eerder een constante spanningslijn doorheen het boek, vooral in het begin is die belangrijk, naar het einde toe – na de ontdekking van het lijk dus – neemt dat belang natuurlijk af.
De echte spannende momenten zijn wanneer Ellen de schijndode Liz ontdekt die levend begraven werd en de gevolgen wanneer Ellen door haar leugens in de poging om haar zoon te beschermen zelf in moeilijkheden dreigt te komen.
Ook het moment wanneer de stomdronken vader van Dani op bezoek krijgt en die duidelijk gevaarlijk is, is een spannend moment. Dat geldt ook voor de zoektocht naar Mick waarbij het niet zozeer is óf hij gevonden zal worden dan wel wanneer.
En dan het laatste stuk wanneer blijkt dat Mick onschuldig zou kunnen zijn aan de moord en Ellen alleen op het detectivepad trekt, daar zit de echte thriller verborgen. Topspanning, een haast gegarandeerde dodelijke afloop en toch geeft de schrijfster hier dan nog meerdere onverwachte twists aan.

Een zeer beeldend verhaal dat haast visueel een zwakke moeder en onderwijzeres weergeeft. Een vrouw die schrik heeft van confrontaties en dan maar liever in alles toegeeft ook als dat later direct in haar eigen nadeel zal blijken te zijn.
Dit kan makkelijk als een hedendaags donker drama verfilmd worden.
Het taalgebruik is helemaal wat in is in de zo onstabiele woke-wereld waar de regels dag op dag veranderen. Ook dat wordt mooi mee verwerkt in het verhaal zodat de schrijfster minstens gedurende de marketing tijd van dit boek ingedekt is tegen ‘fout’ zijn. Anderzijds zal het juist daarom geen blijvende waarde hebben omdat het te tijdsgebonden is.

Niet het eerste boek dat ik van Wester lees en het bevestigt wat ik eigenlijk al wist. Die psychologie, de rugzakjes, de zwakheid van karakters, de halfslachtige romantiek en ook weer vrijblijvende seks… niet echt mijn kopje thee.